Dec 23, 2024

Vai trò và trách nhiệm của Senior Business Analyst (SBA)

Trong các tập đoàn, công ty lớn thì Senior Business Analyst (SBA) là một trong những vị trí quan trọng, nhất là đối với các doanh nghiệp muốn bắt kịp sự thay đổi nhanh chóng của thị trường. Với vai trò cầu nối giữa các mục tiêu của doanh nghiệp, Senior Business Analyst giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, linh hoạt và sẵn sàng đối mặt với sự thay đổi của thị trường.

Hầu hết các chuyên viên phân tích nghiệp vụ (BA) đều hướng tới việc trở thành Senior Business Analyst, và xa hơn nữa là Lead Business Analyst hoặc Head of Business Analysis, bởi đây là bước tiến tự nhiên khi họ đã tích lũy đủ kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn. Tuy nhiên, để đạt được bước tiến này, các BA cần hiểu rõ những kỹ năng, trách nhiệm và yêu cầu cần thiết cho vị trí Senior Business Analyst.

1. Trách nhiệm chính của Senior Business Analyst

Mặc dù công việc cụ thể của SBA có thể khác nhau tùy theo tổ chức hoặc dự án, nhưng dưới đây là những nhiệm vụ phổ biến nhất:

1.1. Lập kế hoạch phân tích nghiệp vụ

SBA dẫn dắt việc lập kế hoạch cho các hoạt động phân tích nghiệp vụ, như thu thập, phân tích và tài liệu hóa yêu cầu. Senior Business Analyst có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch chi tiết, bao gồm các hoạt động, thời gian và kết quả cần đạt được, đồng thời giám sát để đảm bảo kế hoạch được thực hiện đúng tiến độ.

1.2. Phân tích vấn đề và tìm kiếm cơ hội

SBA chịu trách nhiệm tìm hiểu các vấn đề và nắm bắt cơ hội kinh doanh trong tổ chức, từ đó xác định các khoảng trống và đề xuất các thay đổi để cải thiện quy trình, luồng thông tin, công nghệ hoặc cơ cấu tổ chức.

1.3. Lập kế hoạch chiến lược và thiết kế giải pháp

SBA không chỉ tập trung vào từng dự án cụ thể mà còn phải đánh giá toàn diện, đưa ra giải pháp phù hợp với mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp. Điều này bao gồm việc phân tích khả năng thực hiện và tác động của các giải pháp để hỗ trợ lãnh đạo đưa ra quyết định đúng đắn.

1.4. Đánh giá tính khả thi

SBA đánh giá tính khả thi của các giải pháp kinh doanh và kỹ thuật, đảm bảo các giải pháp này phù hợp với mục tiêu và nguồn lực của doanh nghiệp, đồng thời dự đoán các rủi ro có thể xảy ra.

1.5. Tương tác với các bên liên quan

SBA làm việc chặt chẽ với các bên liên quan ở nhiều cấp độ khác nhau, từ quản lý, nhân viên đến khách hàng và đối tác. Senior Business Analyst cần duy trì giao tiếp liên tục, quản lý kỳ vọng và tạo điều kiện cho các buổi họp, hội thảo để xác định vấn đề và giải pháp.

1.6. Hỗ trợ phát triển đề án kinh doanh

SBA giúp xác định và trình bày các phương án kinh doanh, đánh giá chi phí, lợi ích và rủi ro, từ đó hỗ trợ các bên ra quyết định.

1.7. Dẫn dắt và hướng dẫn đội nhóm

Trong các dự án lớn, SBA thường giám sát đội ngũ phân tích nghiệp vụ cấp dưới. Họ không chỉ quản lý công việc mà còn hướng dẫn, đào tạo để nâng cao năng lực đội nhóm và đảm bảo tiêu chuẩn công việc.

2. Kỹ năng cần thiết cho Senior Business Analyst

Vai trò của chuyên viên phân tích nghiệp vụ cấp cao đòi hỏi sự kết hợp giữa trình độ chuyên môn, tư duy phân tích, khả năng xử lý tình huống và giao tiếp hiệu quả. Vì vậy, để trở thành một SBA thành công, bạn sẽ cần sự kết hợp cả kỹ năng chuyên môn (Hard Skills) và kỹ năng mềm (Soft Skills).

2.1. Kỹ năng cứng

Kỹ thuật phân tích kinh doanh: Một SBA phải sở hữu một kho công cụ và kỹ thuật BA rộng lớn giúp họ điều tra, lập mô hình và phân tích các quy trình và hệ thống kinh doanh phức tạp. Một số kỹ thuật thiết yếu bao gồm mô hình hóa quy trình, sơ đồ luồng dữ liệu và phân tích trường hợp sử dụng. Không giống như các nhà phân tích kinh doanh cấp thấp thường chuyên về một số kỹ thuật nhất định, một SBA phải thành thạo trong nhiều lĩnh vực, do đó họ có thể thực hiện ở cấp độ cao trong các dự án thuộc nhiều loại khác nhau.
Kỹ thuật phân tích nghiệp vụ: SBA cần thành thạo các công cụ, kỹ thuật phân tích quy trình và hệ thống nghiệp vụ phức tạp như mô hình hoá quy trình (process modeling), sơ đồ luồng dữ liệu (data flow diagrams) và phân tích use case (use case analysis).
Công cụ mô hình hóa thông tin: SBA phải sử dụng các công cụ như sơ đồ lớp (class diagrams) và mô hình dữ liệu quan hệ (relational data models) để trực quan hóa luồng dữ liệu trong hệ thống.
Tiêu chuẩn ngành: Hiểu và áp dụng các tiêu chuẩn của ngành và tổ chức để đảm bảo giải pháp thực tiễn và tuân thủ các quy định.
Sự tham gia của các bên liên quan: Một BA cấp cao phải có khả năng xác định các bên liên quan chính trong doanh nghiệp và hiểu được mức độ ảnh hưởng và mối quan tâm của họ. Điều này giúp SBA điều chỉnh các chiến lược giao tiếp và tương tác của họ theo sở thích của các bên liên quan khác nhau, đảm bảo rằng tất cả các ý kiến đều được lắng nghe.
Phát triển đề xuất: Một SBA thường sẽ ở trong tình huống phải phát triển và trình bày các trường hợp nghiệp vụ chi tiết, yêu cầu đề xuất (RFP) và lời mời thầu (ITT). Vì vậy, cần phải có khả năng nêu rõ các yêu cầu, chi phí và lợi ích liên quan đến giải pháp được đề xuất, cả bằng tài liệu và bằng lời nói.
Quản lý dự án: Dù không phải là quản lý dự án, SBA cần có kỹ năng điều phối giữa các nhóm và giám sát các hạng mục công việc để đảm bảo dự án thành công.
Phân tích dữ liệu: Senior Business Analyst cũng phải quen thuộc với phân tích dữ liệu và có thể sử dụng các công cụ để xử lý các tập dữ liệu lớn, xác định xu hướng và cung cấp thông tin hữu ích. Điều này thường liên quan đến việc sử dụng phân tích thống kê, mô hình dự đoán và trực quan hóa dữ liệu để giúp các bên liên quan đưa ra quyết định kinh doanh sáng suốt.

2.2. Kỹ năng mềm (Soft Skills)

Tư duy phân tích và phản biện: Một BA cấp cao phải xuất sắc trong tư duy phản biện, sử dụng dữ liệu để xây dựng sự hiểu biết toàn diện về nhu cầu của doanh nghiệp và các giải pháp tiềm năng. Kỹ năng này giúp họ đánh giá các tình huống từ nhiều góc độ, phát triển các chiến lược toàn diện và đưa ra các giải pháp khả thi.
Quan điểm chiến lược: Để đảm bảo rằng các dự án họ quản lý phù hợp với các mục tiêu doanh nghiệp dài hạn, SBA phải suy nghĩ một cách cẩn thận. Một nhà phân tích kinh doanh cấp cao phải đảm bảo rằng các giải pháp họ đề xuất phù hợp với bối cảnh chiến lược của tổ chức. Quan điểm chiến lược vô cùng có giá trị khi đánh giá cách một dự án nhất định tác động đến các sáng kiến khác và tư vấn cho các bên liên quan về mức độ ưu tiên và phân bổ nguồn lực.
Giao tiếp và đàm phán: Khả năng truyền đạt thông tin phức tạp một cách rõ ràng cho cả các bên liên quan về mặt kỹ thuật và phi kỹ thuật là điều cần thiết nếu một SBA muốn thực hiện thành công vai trò của mình. Họ cũng phải có khả năng đàm phán hiệu quả, cân bằng giữa nhu cầu của khách hàng với tính khả thi về mặt kỹ thuật, đảm bảo cả hai bên thống nhất về kỳ vọng dựa trên thực tiễn.
Kỹ năng giao tiếp: Hàng ngày, một SBA làm việc với nhiều người ở nhiều phòng ban với nhiều cấp độ tổ chức khác nhau. Do đó, việc xây dựng các mối quan hệ bền chặt và thúc đẩy môi trường hợp tác, cởi mở là điều bắt buộc nếu mục tiêu chính là giữ chân tất cả các bên liên quan.
Lãnh đạo: SBA thường sẽ lãnh đạo các nhóm nhà phân tích cấp dưới, vì vậy, kỹ năng lãnh đạo là yếu tố tiên quyết. Điều này bao gồm việc dẫn dắt, cố vấn và thúc đẩy đội nhóm hoàn thành mục tiêu chung.

3. Yêu cầu về trình độ và kinh nghiệm của SBA

Ngoài giáo dục chính quy, IIBA khuyến nghị các yêu cầu tối thiểu về trình độ học vấn và kinh nghiệm sau đây đối với những người muốn chuyển sang vai trò Senior Business Analyst:

Kinh nghiệm làm việc trong môi trường kinh doanh phức tạp, sử dụng đa dạng công cụ phân tích để giải quyết vấn đề.
Kỹ năng quản lý mối quan hệ với các bên liên quan và khả năng làm việc với các dự án chiến lược.
Hiểu biết sâu rộng về hoạt động kinh doanh và các ràng buộc thương mại.
Chứng nhận, các chứng chỉ chuyên môn như IIBA CBAP (Certified Business Analysis Professional) hoặc BCS International Diploma in Business Analysis sẽ là lợi thế lớn.

Vị trí Senior Business Analyst là cột mốc quan trọng trong sự nghiệp của một chuyên gia phân tích nghiệp vụ. Đây chính là bước đệm để phát triển sự nghiệp lên các vai trò cao hơn. Để thành công, hãy không ngừng trau dồi kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm cùng kinh nghiệm thực tiễn, từ đó khẳng định giá trị của mình trong tổ chức bạn nhé. Đừng quên đón đọc các bài viết mới nhất được cập nhật tại BAC's Blog.

Nguồn tham khảo:
https://businessanalystmentor.com

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

Các Business Analyst cần trau dồi những công nghệ gì trong năm 2025

Đối với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ ngày này, việc không ngừng trau dồi và học hỏi là điều bắt buộc mà các Business Analyst phải làm để phát triển hơn trong lĩnh vực phân tích nghiệp vụ. Trong bài viết này, các bạn hãy cùng BAC tìm hiểu các xu hướng và các kỹ năng mới để làm hành trang trên sự nghiệp Business Analyst nhé!
Sự khác biệt giữa UAT và Usability Testing Business Analyst cần lưu ý

UAT và Usability Testing thường được mang lên bàn cân để so sánh nhưng, đây là 2 phương pháp kiểm thử khác nhau. Trong khi Usability Testing đảm bảo sự hài lòng của người dùng thì UAT lại giúp các Business Analyst xác thực chức năng. Cả hai đều là một phần không thể thiếu để cung cấp một sản phẩm chất lượng cao. Hãy cùng BAC tìm hiểu ngay nhé!
API là gì? Khám phá cầu nối giữa các ứng dụng

API là nền tảng quan trọng kết nối các ứng dụng và dịch vụ trong kỷ nguyên số, tạo ra sự linh hoạt, hiệu quả và mở rộng cho các hệ thống. Bài viết sau giới thiệu API, cách hoạt động, các kiểu kiến trúc phổ biến cùng các công cụ kiểm thử API như Postman.
Meta AI là gì và cách sử dụng Meta AI hiệu quả 2025

Meta AI là một công cụ Trí Tuệ Nhân Tạo do chính công ty mẹ của Facebook, Instagram, WhatsApp ra mắt. Đây được xem là một cuộc cách mạng sẽ làm thay đổi cách mà các doanh nghiệp và người dùng sử dụng mạng xã hội.

Bình luận

Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +
Phạm Quế

Business Analyst

Khoá học Product Design của BAC đã cung cấp cho tôi nhiều kiến thức và nền tảng vô cùng hữu ích. Giảng viên giảng dạy rất nhiệt tình, truyền cho chúng tôi ngọn lửa đam mê và nhiệt huyết trong ngành. Đồng thời chia sẻ các kiến thức và kỹ năng cần thiết trong bài giảng một cách dễ hiểu hơn. Số lượng học viên không quá nhiều nên chất lượng giảng giạy vô cùng tốt. Giảng viên sửa bài tập 1-1 nên bài giảng sẽ chuyên sâu hơn.
Xem chi tiết +
Nguyễn Văn Long

Chuyên viên về chế độ kế toán & Giải pháp nghiệp vụ Tài chính kế toán trong ứng dụng CNTT - Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN)

Tôi đã tham gia khóa Phân tích nghiệp vụ phần mềm cơ bản 3.0 tại BAC. Ở đây, tài liệu đào tạo cung cấp nhiều nội dung bổ ích và trình bày dễ hiểu. Giảng viên rất nhiệt tình, ngoài nội dung giảng dạy theo giáo trình còn chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tiễn, các câu hỏi của học viên đều được giải đáp ngay trên lớp và có minh họa từ các dự án trong thực tế. Sau tất cả, tôi cảm ơn BAC và Thầy giáo Thái Sơn.
Xem chi tiết +