Dec 23, 2024

Vai trò và trách nhiệm của Senior Business Analyst (SBA)

Trong các tập đoàn, công ty lớn thì Senior Business Analyst (SBA) là một trong những vị trí quan trọng, nhất là đối với các doanh nghiệp muốn bắt kịp sự thay đổi nhanh chóng của thị trường. Với vai trò cầu nối giữa các mục tiêu của doanh nghiệp, Senior Business Analyst giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, linh hoạt và sẵn sàng đối mặt với sự thay đổi của thị trường.

Hầu hết các chuyên viên phân tích nghiệp vụ (BA) đều hướng tới việc trở thành Senior Business Analyst, và xa hơn nữa là Lead Business Analyst hoặc Head of Business Analysis, bởi đây là bước tiến tự nhiên khi họ đã tích lũy đủ kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn. Tuy nhiên, để đạt được bước tiến này, các BA cần hiểu rõ những kỹ năng, trách nhiệm và yêu cầu cần thiết cho vị trí Senior Business Analyst.

1. Trách nhiệm chính của Senior Business Analyst

Mặc dù công việc cụ thể của SBA có thể khác nhau tùy theo tổ chức hoặc dự án, nhưng dưới đây là những nhiệm vụ phổ biến nhất:

1.1. Lập kế hoạch phân tích nghiệp vụ

SBA dẫn dắt việc lập kế hoạch cho các hoạt động phân tích nghiệp vụ, như thu thập, phân tích và tài liệu hóa yêu cầu. Senior Business Analyst có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch chi tiết, bao gồm các hoạt động, thời gian và kết quả cần đạt được, đồng thời giám sát để đảm bảo kế hoạch được thực hiện đúng tiến độ.

1.2. Phân tích vấn đề và tìm kiếm cơ hội

SBA chịu trách nhiệm tìm hiểu các vấn đề và nắm bắt cơ hội kinh doanh trong tổ chức, từ đó xác định các khoảng trống và đề xuất các thay đổi để cải thiện quy trình, luồng thông tin, công nghệ hoặc cơ cấu tổ chức.

1.3. Lập kế hoạch chiến lược và thiết kế giải pháp

SBA không chỉ tập trung vào từng dự án cụ thể mà còn phải đánh giá toàn diện, đưa ra giải pháp phù hợp với mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp. Điều này bao gồm việc phân tích khả năng thực hiện và tác động của các giải pháp để hỗ trợ lãnh đạo đưa ra quyết định đúng đắn.

1.4. Đánh giá tính khả thi

SBA đánh giá tính khả thi của các giải pháp kinh doanh và kỹ thuật, đảm bảo các giải pháp này phù hợp với mục tiêu và nguồn lực của doanh nghiệp, đồng thời dự đoán các rủi ro có thể xảy ra.

1.5. Tương tác với các bên liên quan

SBA làm việc chặt chẽ với các bên liên quan ở nhiều cấp độ khác nhau, từ quản lý, nhân viên đến khách hàng và đối tác. Senior Business Analyst cần duy trì giao tiếp liên tục, quản lý kỳ vọng và tạo điều kiện cho các buổi họp, hội thảo để xác định vấn đề và giải pháp.

1.6. Hỗ trợ phát triển đề án kinh doanh

SBA giúp xác định và trình bày các phương án kinh doanh, đánh giá chi phí, lợi ích và rủi ro, từ đó hỗ trợ các bên ra quyết định.

1.7. Dẫn dắt và hướng dẫn đội nhóm

Trong các dự án lớn, SBA thường giám sát đội ngũ phân tích nghiệp vụ cấp dưới. Họ không chỉ quản lý công việc mà còn hướng dẫn, đào tạo để nâng cao năng lực đội nhóm và đảm bảo tiêu chuẩn công việc.

2. Kỹ năng cần thiết cho Senior Business Analyst

Vai trò của chuyên viên phân tích nghiệp vụ cấp cao đòi hỏi sự kết hợp giữa trình độ chuyên môn, tư duy phân tích, khả năng xử lý tình huống và giao tiếp hiệu quả. Vì vậy, để trở thành một SBA thành công, bạn sẽ cần sự kết hợp cả kỹ năng chuyên môn (Hard Skills) và kỹ năng mềm (Soft Skills).

2.1. Kỹ năng cứng

Kỹ thuật phân tích kinh doanh: Một SBA phải sở hữu một kho công cụ và kỹ thuật BA rộng lớn giúp họ điều tra, lập mô hình và phân tích các quy trình và hệ thống kinh doanh phức tạp. Một số kỹ thuật thiết yếu bao gồm mô hình hóa quy trình, sơ đồ luồng dữ liệu và phân tích trường hợp sử dụng. Không giống như các nhà phân tích kinh doanh cấp thấp thường chuyên về một số kỹ thuật nhất định, một SBA phải thành thạo trong nhiều lĩnh vực, do đó họ có thể thực hiện ở cấp độ cao trong các dự án thuộc nhiều loại khác nhau.
Kỹ thuật phân tích nghiệp vụ: SBA cần thành thạo các công cụ, kỹ thuật phân tích quy trình và hệ thống nghiệp vụ phức tạp như mô hình hoá quy trình (process modeling), sơ đồ luồng dữ liệu (data flow diagrams) và phân tích use case (use case analysis).
Công cụ mô hình hóa thông tin: SBA phải sử dụng các công cụ như sơ đồ lớp (class diagrams) và mô hình dữ liệu quan hệ (relational data models) để trực quan hóa luồng dữ liệu trong hệ thống.
Tiêu chuẩn ngành: Hiểu và áp dụng các tiêu chuẩn của ngành và tổ chức để đảm bảo giải pháp thực tiễn và tuân thủ các quy định.
Sự tham gia của các bên liên quan: Một BA cấp cao phải có khả năng xác định các bên liên quan chính trong doanh nghiệp và hiểu được mức độ ảnh hưởng và mối quan tâm của họ. Điều này giúp SBA điều chỉnh các chiến lược giao tiếp và tương tác của họ theo sở thích của các bên liên quan khác nhau, đảm bảo rằng tất cả các ý kiến đều được lắng nghe.
Phát triển đề xuất: Một SBA thường sẽ ở trong tình huống phải phát triển và trình bày các trường hợp nghiệp vụ chi tiết, yêu cầu đề xuất (RFP) và lời mời thầu (ITT). Vì vậy, cần phải có khả năng nêu rõ các yêu cầu, chi phí và lợi ích liên quan đến giải pháp được đề xuất, cả bằng tài liệu và bằng lời nói.
Quản lý dự án: Dù không phải là quản lý dự án, SBA cần có kỹ năng điều phối giữa các nhóm và giám sát các hạng mục công việc để đảm bảo dự án thành công.
Phân tích dữ liệu: Senior Business Analyst cũng phải quen thuộc với phân tích dữ liệu và có thể sử dụng các công cụ để xử lý các tập dữ liệu lớn, xác định xu hướng và cung cấp thông tin hữu ích. Điều này thường liên quan đến việc sử dụng phân tích thống kê, mô hình dự đoán và trực quan hóa dữ liệu để giúp các bên liên quan đưa ra quyết định kinh doanh sáng suốt.

2.2. Kỹ năng mềm (Soft Skills)

Tư duy phân tích và phản biện: Một BA cấp cao phải xuất sắc trong tư duy phản biện, sử dụng dữ liệu để xây dựng sự hiểu biết toàn diện về nhu cầu của doanh nghiệp và các giải pháp tiềm năng. Kỹ năng này giúp họ đánh giá các tình huống từ nhiều góc độ, phát triển các chiến lược toàn diện và đưa ra các giải pháp khả thi.
Quan điểm chiến lược: Để đảm bảo rằng các dự án họ quản lý phù hợp với các mục tiêu doanh nghiệp dài hạn, SBA phải suy nghĩ một cách cẩn thận. Một nhà phân tích kinh doanh cấp cao phải đảm bảo rằng các giải pháp họ đề xuất phù hợp với bối cảnh chiến lược của tổ chức. Quan điểm chiến lược vô cùng có giá trị khi đánh giá cách một dự án nhất định tác động đến các sáng kiến khác và tư vấn cho các bên liên quan về mức độ ưu tiên và phân bổ nguồn lực.
Giao tiếp và đàm phán: Khả năng truyền đạt thông tin phức tạp một cách rõ ràng cho cả các bên liên quan về mặt kỹ thuật và phi kỹ thuật là điều cần thiết nếu một SBA muốn thực hiện thành công vai trò của mình. Họ cũng phải có khả năng đàm phán hiệu quả, cân bằng giữa nhu cầu của khách hàng với tính khả thi về mặt kỹ thuật, đảm bảo cả hai bên thống nhất về kỳ vọng dựa trên thực tiễn.
Kỹ năng giao tiếp: Hàng ngày, một SBA làm việc với nhiều người ở nhiều phòng ban với nhiều cấp độ tổ chức khác nhau. Do đó, việc xây dựng các mối quan hệ bền chặt và thúc đẩy môi trường hợp tác, cởi mở là điều bắt buộc nếu mục tiêu chính là giữ chân tất cả các bên liên quan.
Lãnh đạo: SBA thường sẽ lãnh đạo các nhóm nhà phân tích cấp dưới, vì vậy, kỹ năng lãnh đạo là yếu tố tiên quyết. Điều này bao gồm việc dẫn dắt, cố vấn và thúc đẩy đội nhóm hoàn thành mục tiêu chung.

3. Yêu cầu về trình độ và kinh nghiệm của SBA

Ngoài giáo dục chính quy, IIBA khuyến nghị các yêu cầu tối thiểu về trình độ học vấn và kinh nghiệm sau đây đối với những người muốn chuyển sang vai trò Senior Business Analyst:

Kinh nghiệm làm việc trong môi trường kinh doanh phức tạp, sử dụng đa dạng công cụ phân tích để giải quyết vấn đề.
Kỹ năng quản lý mối quan hệ với các bên liên quan và khả năng làm việc với các dự án chiến lược.
Hiểu biết sâu rộng về hoạt động kinh doanh và các ràng buộc thương mại.
Chứng nhận, các chứng chỉ chuyên môn như IIBA CBAP (Certified Business Analysis Professional) hoặc BCS International Diploma in Business Analysis sẽ là lợi thế lớn.

Vị trí Senior Business Analyst là cột mốc quan trọng trong sự nghiệp của một chuyên gia phân tích nghiệp vụ. Đây chính là bước đệm để phát triển sự nghiệp lên các vai trò cao hơn. Để thành công, hãy không ngừng trau dồi kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm cùng kinh nghiệm thực tiễn, từ đó khẳng định giá trị của mình trong tổ chức bạn nhé. Đừng quên đón đọc các bài viết mới nhất được cập nhật tại BAC's Blog.

Nguồn tham khảo:
https://businessanalystmentor.com

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

Business Analyst thời đại AI: Cơ hội, thách thức và kỹ năng cần có để không bị thay thế

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi mạnh mẽ ngành phát triển phần mềm, ảnh hưởng trực tiếp đến vai trò của Business Analyst (BA). Bài viết phân tích BA cần làm gì để thích nghi, nâng cấp kỹ năng và đón đầu các cơ hội trong thời đại AI.
Prototype sớm - Nghệ thuật hiện thực hóa ý tưởng của BA thông minh

Thời đại AI mở ra cơ hội mới cho BA: biến ý tưởng thành sản phẩm nhanh chóng bằng prototype sớm. Đây là chìa khóa giúp kiểm chứng giá trị, thúc đẩy sáng tạo và khai thác tối đa sức mạnh công nghệ.
10 Thuật ngữ AI ai cũng nên biết

Khám phá 10 thuật ngữ quan trọng nhất trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) cùng BAC – từ AI, Machine Learning đến Generative AI, Copilot và hơn thế nữa. Bài viết được biên dịch từ nguồn Microsoft, giúp bạn hiểu rõ cách công nghệ này hoạt động và đang thay đổi thế giới. Một tài liệu nhập môn hoàn hảo cho người mới, chuyên viên công nghệ hay bất kỳ ai muốn bắt kịp làn sóng chuyển đổi số.
Học AI từ con số 0: Lộ trình đơn giản cho người mới bắt đầu

Khám phá lộ trình học AI đơn giản cho người mới bắt đầu cùng BAC. Bạn không cần giỏi lập trình để có thể học AI và trở thành chuyên gia. Những kiến thức này hoàn toàn có thể được tiếp thu và ứng dụng thực tế bởi tất cả mọi người.

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

Business Analyst thời đại AI: Cơ hội, thách thức và kỹ năng cần có để không bị thay thế

Prototype sớm - Nghệ thuật hiện thực hóa ý tưởng của BA thông minh

10 Thuật ngữ AI ai cũng nên biết

Học AI từ con số 0: Lộ trình đơn giản cho người mới bắt đầu

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC