1 day ago

Data-driven BA: Tại sao Business Analyst cần kỹ năng phân tích dữ liệu?

Trong kỷ nguyên số, dữ liệu đang trở thành “dầu mỏ mới” của doanh nghiệp. Báo cáo của McKinsey (2024) cho thấy các tổ chức khai thác dữ liệu hiệu quả có khả năng đưa ra quyết định nhanh gấp 3 lần và nâng cao hiệu suất lên đến 25%. Điều này khiến cho vai trò của Business Analyst (BA) không chỉ dừng lại ở việc “ghi nhận yêu cầu”, mà còn phải trở thành cầu nối giữa dữ liệu và chiến lược kinh doanh.

Một BA không biết phân tích dữ liệu chẳng khác nào bác sĩ chẩn đoán bệnh mà không cần kết quả xét nghiệm mọi quyết định đều cảm tính, dễ sai lệch. Vì sao BA cần phân tích dữ liệu? Hãy cùng BAC khám phá trong bài viết sau đây nhé!

1. Vì sao BA cần kỹ năng phân tích dữ liệu?

Hiểu rõ vấn đề kinh doanh dựa trên bằng chứng

Stakeholder có thể nói “doanh số giảm vì khách hàng ít quan tâm”, nhưng dữ liệu có thể chỉ ra rằng tỷ lệ bỏ giỏ hàng ở bước thanh toán mới là nguyên nhân chính. BA có kỹ năng phân tích dữ liệu sẽ không bị lệ thuộc hoàn toàn vào cảm nhận chủ quan, mà dựa trên số liệu để xác định đúng “pain point”.

Nâng cao độ tin cậy trong giao tiếp với stakeholder

Một bản báo cáo BA dựa trên insight từ dữ liệu (ví dụ: dashboard phân tích hành vi khách hàng) luôn có sức thuyết phục hơn nhiều so với nhận định chung chung. Điều này giúp BA tạo uy tín và thúc đẩy quyết định nhanh hơn.

Hỗ trợ thiết kế giải pháp hiệu quả hơn

Phân tích dữ liệu giúp BA trả lời các câu hỏi:

Người dùng tương tác nhiều nhất ở bước nào trong hệ thống?
Tính năng nào được sử dụng ít, có nên loại bỏ không?
Nhóm khách hàng nào mang lại lợi nhuận cao nhất?

Những insight này là cơ sở để thiết kế giải pháp tối ưu, tránh lãng phí tài nguyên vào những tính năng không cần thiết.

2. Những kỹ năng phân tích dữ liệu cốt lõi dành cho BA

Những kỹ năng phân tích dữ liệu cốt lõi dành cho BA

Khai thác dữ liệu từ nguồn thô

Sử dụng SQL để truy xuất cơ sở dữ liệu.
Biết cách làm việc với Excel nâng cao (Pivot Table, Power Query).

Trực quan hóa dữ liệu

Thành thạo công cụ như Power BI, Tableau, Google Data Studio để xây dựng báo cáo trực quan.
Biết cách kể chuyện bằng dữ liệu (data storytelling), thay vì chỉ đưa con số khô khan.

Phân tích thống kê cơ bản

Tính trung bình, độ lệch chuẩn, phân tích xu hướng.
Ứng dụng phân tích hồi quy đơn giản để dự báo (forecast).

Hiểu ngữ cảnh kinh doanh

Kỹ năng dữ liệu chỉ có ý nghĩa khi BA hiểu mục tiêu kinh doanh. Một biểu đồ doanh số chỉ thực sự giá trị khi BA biết liên hệ nó với hành vi khách hàng, chiến lược marketing hoặc vận hành của doanh nghiệp.

3. Công cụ phổ biến mà BA nên nắm vững

Excel/Google Sheets – nền tảng cơ bản, linh hoạt, nhanh chóng.
SQL – kỹ năng bắt buộc nếu làm việc với hệ thống dữ liệu lớn.
Power BI/Tableau – tạo báo cáo trực quan, giúp thuyết trình thuyết phục.
Python/R (cơ bản) – cho BA muốn nâng tầm phân tích dữ liệu, đặc biệt trong Big Data.

4. Ví dụ thực tế: BA phân tích dữ liệu trong dự án thương mại điện tử

Một BA tham gia cải tiến hệ thống e-commerce cho một công ty bán lẻ. Thay vì chỉ hỏi stakeholder về “khó khăn khi bán hàng”, BA đã khai thác dữ liệu Google Analytics và phát hiện:

60% khách hàng rời khỏi website ở bước thanh toán.
40% khách hàng dùng mobile, nhưng giao diện mobile chưa tối ưu.

Dựa trên dữ liệu này, BA đề xuất giải pháp: tối ưu quy trình thanh toán và cải thiện giao diện mobile. Kết quả: tỷ lệ chuyển đổi tăng 18% sau 3 tháng.

5. Case study khác: BA trong ngành ngân hàng

Trong một dự án ngân hàng số, dữ liệu giao dịch chỉ ra rằng khách hàng thường rời bỏ ứng dụng sau khi gặp lỗi OTP nhiều lần. Nếu chỉ dựa vào phản ánh rời rạc của khách hàng, BA khó nhận ra mức độ nghiêm trọng. Nhưng nhờ phân tích dữ liệu, BA chứng minh được lỗi OTP là nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ “churn rate” tăng 12%.

Khi giải pháp cải thiện OTP được triển khai, tỷ lệ khách hàng duy trì sử dụng dịch vụ tăng trở lại, đồng thời ngân hàng tiết kiệm chi phí marketing để thu hút khách hàng mới.

6. Thực trạng tại Việt Nam

Ở Việt Nam, nhiều BA vẫn tập trung vào việc chuyển yêu cầu thành tài liệu (BRD, SRS) mà chưa được đào tạo bài bản về phân tích dữ liệu. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ thường thiếu hạ tầng BI (Business Intelligence), khiến BA ít cơ hội khai thác dữ liệu sâu. Tuy nhiên, xu hướng đang thay đổi: ngày càng nhiều công ty đầu tư Power BI, Data Warehouse, Big Data, và đây là “cửa ngõ” để BA khẳng định giá trị bản thân.

7. Lộ trình học tập gợi ý cho BA mới bắt đầu

Bắt đầu với Excel: nắm chắc Pivot Table, công thức nâng cao.
Học SQL cơ bản: biết cách viết query, join bảng, lọc dữ liệu.
Làm quen Power BI hoặc Tableau: xây dựng dashboard đơn giản.
Nắm kiến thức thống kê cơ bản: trung bình, median, correlation.

Thực hành với dự án nhỏ: ví dụ phân tích dữ liệu bán hàng, dữ liệu website.

Đi từng bước như vậy, BA sẽ không bị choáng ngợp bởi công nghệ, mà xây nền tảng chắc chắn để phát triển.

Bạn cũng có thể tham khảo thêm các khóa học BA tại BAC: Các khóa học tại BAC

Kết luận

Trong bối cảnh doanh nghiệp hướng tới data-driven decision making, BA không thể chỉ dừng lại ở vai trò “người ghi chép yêu cầu”. Một BA hiện đại cần biết cách khai thác, phân tích và kể chuyện bằng dữ liệu.

Kỹ năng phân tích dữ liệu không biến BA thành Data Scientist, nhưng giúp họ trở thành “người dẫn đường” đáng tin cậy, đưa ra giải pháp đúng đắn, tiết kiệm chi phí và tạo ra giá trị thực sự cho doanh nghiệp.

Nói cách khác: Tương lai của BA là Data-driven BA. Và kỹ năng phân tích dữ liệu chính là tấm hộ chiếu để bước vào tương lai đó.

Đừng quên đón xem các bài viết mới nhất sẽ được cập nhật thường xuyên tại BAC's Blog.

Nguồn tham khảo:

Internet

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

BA là ai? Những sai lầm thường gặp mà Business Analyst hay mắc phải

Trong bất kỳ dự án công nghệ nào, BA có một vai trò “âm thầm mà quan trọng”, đứng giữa khách hàng và đội ngũ kỹ thuật, kết nối tầm nhìn kinh doanh với giải pháp công nghệ. Vậy đâu là những sai lầm mà BA thường mắc phải, khiến dự án đi chệch hướng?
Mục đích chính của phân tích dữ liệu là gì? Ứng dụng thực tế trong công việc

Mục đích chính của phân tích dữ liệu là gì và làm thế nào để ứng dụng trong công việc là những câu hỏi thường gặp. BAC sẽ giúp bạn tổng hợp những kiến thức nền tảng thông qua các ví dụ thực tế, gần gũi.
Bài tập phân tích dữ liệu trong kinh doanh cho người mới bắt đầu có đáp án

Bạn muốn tìm bài tập phân tích dữ liệu trong kinh doanh cho người mới bắt đầu có đáp án? Bạn là người mới và chưa biết phải bắt đầu từ đâu? Hãy để BAC giúp bạn thông qua hướng dẫn chi tiết ở đây.
Dữ liệu thứ cấp là gì? phương pháp phân tích dữ liệu thứ cấp là gì?

Nếu bạn đang tìm hiểu về phân tích dữ liệu và gặp khái niệm dữ liệu thứ cấp thì đây là bài viết dành cho bạn. BAC sẽ giúp bạn tìm hiểu tất cả thông tin như định nghĩa, đặc điểm, ưu và nhược điểm cũng như những phương pháp phân tích.

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

BA là ai? Những sai lầm thường gặp mà Business Analyst hay mắc phải

Mục đích chính của phân tích dữ liệu là gì? Ứng dụng thực tế trong công việc

Bài tập phân tích dữ liệu trong kinh doanh cho người mới bắt đầu có đáp án

Dữ liệu thứ cấp là gì? phương pháp phân tích dữ liệu thứ cấp là gì?

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC