Jul 30, 2021

Lộ trình trở thành Data Scientist

Khi nhắc đến Data Science người ta lại nhớ câu nói “the sexiest job of the 21st century” (công việc hấp dẫn nhất của thế kỷ 21) để nói về Data Scientist, những nhà khoa học dữ liệu. Nếu bạn là một người mới trong lĩnh vực dữ liệu nói riêng và các lĩnh vực liên quan nói chung như ngân hàng, kinh doanh, thương mại điện tử… và mong muốn bắt đầu tìm hiểu về nghề này, đây chính là bài viết dành cho bạn.

1. Data Scientist là gì?

Nhà khoa học dữ liệu, kỹ sư khoa học dữ liệu,… là những cách gọi cho chức danh Data Scientist tại Việt Nam. Họ được biết đến là người sắp xếp, phân tích, thống kê và trực quan dữ liệu để mang đến những thông tin giá trị cho tổ chức. Nói cách khác, những nhà khoa học dữ liệu sẽ làm công việc với các dữ liệu thu thập được để giúp tổ chức nắm bắt tình hình hoạt động, dự báo xu hướng nhằm đưa ra các quyết định quan trọng thúc đẩy hiệu quả hoạt động.

Lấy ví dụ tại Việt Nam, các trang web thương mại điện tử thu thập hàng tỷ dữ liệu mỗi ngày. Dữ liệu người dùng, đơn đặt hàng, tỉ lệ hoàn trả, số lượng khách hàng đăng ký mới, các sản phẩm bán chạy… nhờ các thông tin này, các công ty, doanh nghiệp có thể đánh giá chính xác hiệu quả kinh doanh, nghiên cứu hành vi người dùng, dự đoán xu hướng mua sắm trong tương lai và hơn thế nữa.

2. Công việc của Data Scientist là gì?

Ngành khoa học dữ liệu hay data science ở cấp độ cơ bản nhất là sử dụng dữ liệu để có được thông tin chuyên sâu và có giá trị. Tuy nhiên, ở cấp độ cao hơn, đó còn là sự kết hợp phức tạp của nhiều kỹ năng từ lập trình, cơ sở dữ liệu, phân tích, thống kê, trực quan hóa dữ liệu, công cụ dòng lệnh, học máy và nhiều hơn nữa để có được những thông tin giá trị nhất.

Một Data Scientist sẽ phải làm việc với các bộ phận khác nhau trong doanh nghiệp để có được dữ liệu cần thiết và từ đó tìm ra thông tin giá trị giúp các bộ phận này đưa ra những quyết định chính xác. Dưới đây là Data Science Workflow từ Matt Dancho giảng viên bộ môn Data Science cho Business Science University.

Dựa theo workflow trên có thể chia quy trình làm việc thành 3 giai đoạn:

Preparation (chuẩn bị): Giai đoạn đầu tiên chính là thu thập dữ liệu cần thiết. Dựa vào nhu cầu của tổ chức mà số lượng dữ liệu cần chuẩn bị sẽ có quy mô khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết dữ liệu không đồng nhất và cần được làm sạch (clean) để có thể đọc và sử dụng, bước này sẽ tiêu tốn khá nhiều thời gian.
Experimentation (thử nghiệm): Là giai đoạn tiến hành phân tích dựa trên dữ liệu có được, đặt ra các giả thuyết, tiến hành sử dụng công cụ trực quan dữ liệu “thô” thành các biểu đồ tương tác, mô hình hóa dữ liệu.
Distribution (phân phối): Khi đã có được các thông tin quan trọng từ dữ liệu được mô hình hóa, công việc tiếp theo là tài liệu hóa chúng để báo cáo cho các bộ phận hay người chịu trách nhiệm đưa ra quyết định.

Mặc dù, có nhiều cách khác nhau để tạo nên quy trình làm việc của Data Scientist. Tuy nhiên, nhìn chung chúng đều có thể sắp xếp vào 3 giai đoạn cụ thể như trên. Một số chức danh khác có thể đảm nhiệm các công việc tương tự như Data Analysis hay Machine Learning. Dù vậy, tùy vào khối lượng công việc cho từng giai đoạn mà họ sẽ đảm nhiệm vai trò giống hoặc khác nhau trong tổ chức.

3. Lộ trình trở thành Data Scientist

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng chính là lộ trình trở thành Data Scientist dành cho các bạn muốn bắt đầu theo đuổi vị trí này trong tương lai.

Trên đây là sơ đồ lộ trình tham khảo giúp các bạn nắm bắt những kiến thức, kỹ năng quan trọng cần trang bị. Ngoài ra, trong một số lĩnh vực nhất định có thể yêu cầu thêm các kiến thức chuyên môn.

Toán học

Bạn không cần phải là một nhà toán học để có thể trở thành một Data Scientist. Tuy nhiên, toán học được xem là xương sống của ngành khoa học dữ liệu. Những người làm ngành này sẽ thường xuyên sử dụng các phương pháp thống kê, hồi quy, mô hình đồ họa 2d, thậm chí là 3d, ma trận… Toán học cơ bản giúp bạn nắm chắc khả năng đọc hiểu, xử lý các vấn đề kể trên. Một vài chủ đề toán học cần chú ý là đại số tuyến tính, hàm số, ma trận, vi phân, hoán vị và kết hợp, tuyến tính.

Ngôn ngữ lập trình

Đóng một vai trò quan trọng không thể thiếu trong thời đại hiện nay, ngôn ngữ lập trình xuất hiện trong hầu hết mọi lĩnh vực công nghệ. Đối với các nhà khoa học dữ liệu, những ngôn ngữ có nhu cầu tuyển dụng cao nhất hiện nay phải kể đến là Python, R, SQL. Ngoài ra, những người có kiến thức lập trình ở các ngôn ngữ khác như C, C#, Java… cũng có nhiều lợi thế khi bắt đầu. Những vấn đề lập trình cần biết như cấu trúc dữ liệu và giải thuật, thuật toán tìm kiếm và sắp xếp, lập trình hướng đối tượng, cơ sở dữ liệu,….

Thống kê

Thống kê là kỹ năng quan trọng hàng đầu đối với mọi vai trò công việc liên quan đến dữ liệu từ Data Analyst, Business Analyst cho đến Machine Learning Engineer. Một số kỹ năng thống kê cần nắm phải kể đến như các khái niệm cơ bản về xác suất, sai lệch lựa chọn, nghịch lý Simpson, thống kê mô tả, những điều cơ bản của suy luận thống kê và cách thực hiện phân tích dữ liệu khám phá tốt (EDA).

Các kỹ năng làm việc với dữ liệu

Tìm kiếm, thu thập, thống kê, phân tích, trực quan là những kỹ năng không thể thiếu khi làm việc với dữ liệu. Không phải lúc nào các đơn vị, phòng ban hay tổ chức hiểu rõ những dữ liệu nào là quan trọng. Trong vai trò Data Scientist, bạn phải thu thập đầy đủ, làm sạch (chuyển đổi các dữ liệu thô thành những định dạng phù hợp nhu cầu sử dụng).

Sau đó, tiến hành phân tích và trực quan dữ liệu thành những biểu đồ tương tác, công việc này còn được gọi là trực quan hóa dữ liệu. Những vấn đề quan trọng cần biết khi làm việc với dữ liệu là các kỹ thuật phân tích dữ liệu, cách sử dụng các công cụ trực quan dữ liệu như Power BI, Tableau, các loại biểu đồ như line chart, scatter plot, histogram, bubble chart, bar chart, heatmap.

Học máy

Học máy hay machine learning là tập con của trí tuệ nhân tạo để giúp các ứng dụng thực hiện một nhiệm vụ chưa được lập trình sẵn. Là một Data Scientist, bạn chắc chắn không thể bỏ qua học máy, hãy bắt đầu từ những điều đơn giản nhất như các thuật ngữ liên quan. Học máy cũng liên quan rất nhiều đến thống kê và được xem là kiến thức không thể thiếu với những ngành nghề liên quan đến dữ liệu. Bạn cũng nên dành thêm thời gian để tìm hiểu về Deep Learning và Big Data để có thể tận dụng tối đa sức mạnh của khó dữ liệu này.

Kỹ năng mềm

Bên cạnh những kiến thức và kỹ năng công việc, kỹ năng mềm là yếu tố quyết định rất nhiều đến sự thành công của một Data Scientist. Hãy nhớ rằng tất cả những công việc của bạn đều nhằm mục đích giúp những người quản lý đưa ra các quyết định đúng đắn. Nếu như thông tin do bạn truyền đạt không rõ ràng, thiếu chính xác sẽ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của toàn bộ tổ chức. Các kỹ năng giao tiếp, trình bày, thuyết trình, tư duy phản biện, làm việc nhóm, tổ chức cuộc họp,… chắc chắn không thể bỏ qua.

Mong rằng những thông tin được tổng hợp trên đây có thể cung cấp những kiến thức hữu ích cho bạn đọc. Đặc biệt, đối với các bạn muốn bắt đầu tìm hiểu về dữ liệu hoặc đã và đang làm việc trong các ngành liên quan có thể tham gia khóa học Data Analysis tại BAC. Khóa học được thiết kế để phù hợp với mọi đối tượng, giúp người học trang bị những kiến thức và kỹ năng nền tảng nhất như sắp xếp, phân tích và trực quan dữ liệu.

Tham khảo và tổng hợp từ nhiều nguồn

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

Lộ trình nghề nghiệp Business Analyst: Từ fresher đến BA Lead - Bạn đang ở đâu trên hành trình này?

Business Analyst là nghề đang được săn đón nhiều nhất trong lĩnh vực công nghệ và chuyển đổi số.Họ kết nối giữa kỹ thuật và kinh doanh, BA giúp doanh nghiệp hiểu rõ vấn đề và đưa ra giải pháp phù hợp. Để thành công trong nghề này bạn cần một lộ trình phát triển rõ ràng.
So sánh CBAP với CCBA đâu mới là chứng chỉ dành cho bạn?

Nếu bạn đang phân vân giữa hai chứng chỉ CBAP và CCBA thì bài viết này của BAC chính xác là câu trả lời dành cho bạn. Hãy dành ít phút để tìm hiểu cũng như kiểm tra năng lực hiện tại của bản thân. Và bạn sẽ tìm được đáp án chính xác nhất cho câu hỏi của mình.
7 lợi ích của việc sở hữu chứng chỉ CBAP trong năm 2025

Chứng chỉ CBAP mang đến nhiều lợi ích cho các Business Analyst (nhà phân tích nghiệp vụ). Bên cạnh sự công nhận, thu nhập, những cách cửa cơ hội thì sự tự tin, trình độ và sự kết nối với cộng đồng những người có cùng mục tiêu với bạn cũng rất đáng chú ý.
Roadmap Business Analyst

Business Analyst (BA) là cầu nối quan trọng giữa nhu cầu kinh doanh và giải pháp kỹ thuật, đảm bảo mọi khía cạnh vận hành hiệu quả. Trong bài viết này, hãy cùng BAC khám phá các công việc chính của một BA dựa theo nhiệm vụ cụ thể, con đường thăng tiến lên vị trí BA Manager.

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

Lộ trình nghề nghiệp Business Analyst: Từ fresher đến BA Lead - Bạn đang ở đâu trên hành trình này?

So sánh CBAP với CCBA đâu mới là chứng chỉ dành cho bạn?

7 lợi ích của việc sở hữu chứng chỉ CBAP trong năm 2025

Roadmap Business Analyst

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC