1 day ago

Lộ trình nghề nghiệp Business Analyst: Từ fresher đến BA Lead - Bạn đang ở đâu trên hành trình này?

Business Analyst (BA) là một trong những nghề đang được săn đón nhiều nhất trong lĩnh vực công nghệ và chuyển đổi số. Là người kết nối giữa kỹ thuật và kinh doanh, BA không chỉ giúp doanh nghiệp hiểu rõ vấn đề, mà còn đưa ra giải pháp phù hợp thông qua hệ thống và dữ liệu. Nhưng để thành công trong nghề này không phải chỉ cần kiến thức - bạn cần một lộ trình phát triển rõ ràng.

Vậy hành trình trở thành một BA chuyên nghiệp bắt đầu từ đâu? Làm thế nào để đi từ vị trí fresher đến BA senior, rồi tiến tới vai trò quản lý như Lead BA hay BA Manager? Trong bài viết này, các bạn hãy cùng BAC khám phá các cấp bậc nghề nghiệp của Business Analyst, kỹ năng cần thiết ở từng giai đoạn và những hướng phát triển hấp dẫn trong tương lai. Bạn đang ở đâu trên hành trình này và bước tiếp theo sẽ là gì?

1. Tổng quan nghề Business Analyst

Business Analyst là người làm cầu nối giữa “người kinh doanh” và “người kỹ thuật”. BA có nhiệm vụ phân tích nhu cầu của doanh nghiệp, tìm hiểu vấn đề, đề xuất giải pháp phù hợp (thường là giải pháp số hóa), và làm việc chặt chẽ với các nhóm phát triển phần mềm để đảm bảo sản phẩm cuối cùng giải quyết được đúng nhu cầu đó.

Do vai trò đặc thù, BA cần có các khả năng:

Hiểu nghiệp vụ kinh doanh.
Nắm kiến thức cơ bản về kỹ thuật và công nghệ.
Giao tiếp tốt với nhiều bên liên quan.

2. Các cấp bậc trong lộ trình nghề BA

Các cấp bậc trong lộ trình nghề BA

2.1 Junior BA (0–2 năm kinh nghiệm)

Nhiệm vụ chính:

Hỗ trợ BA chính trong việc ghi nhận yêu cầu người dùng.
Viết tài liệu đơn giản (user story, checklist yêu cầu…).
Vẽ sơ đồ quy trình cơ bản (flowchart, wireframe).
Tham gia họp với khách hàng dưới sự hướng dẫn.

Kỹ năng cần trau dồi:

Giao tiếp, lắng nghe.
Sử dụng công cụ cơ bản: Jira, Figma, Draw.io.
Viết tài liệu rõ ràng, mạch lạc.

Mục tiêu:

Hiểu quy trình làm việc thực tế.
Học cách xử lý yêu cầu.
Nắm vững kiến thức nền tảng về phân tích nghiệp vụ.

2.2 BA chính/Mid-level BA (2–5 năm)

Nhiệm vụ chính:

Làm việc độc lập với khách hàng để lấy yêu cầu.
Quản lý phạm vi yêu cầu (scope), ưu tiên tính năng.
Viết tài liệu chi tiết (BRD, SRS, Use Case, Test case…).
Là đầu mối trao đổi giữa Dev, QA, khách hàng.
Hướng dẫn các bạn BA junior.

Kỹ năng nổi bật:

Giao tiếp tốt, trình bày rõ ràng.
Kỹ năng phân tích sâu hơn (BPMN, mô hình hoá dữ liệu).
Quản lý thay đổi yêu cầu, hỗ trợ test UAT.

Mục tiêu:

Làm chủ toàn bộ vòng đời yêu cầu.
Bắt đầu nghĩ đến chuyên môn hoá (theo ngành nghề hoặc hệ thống).

2.3 Senior BA (5–8 năm)

Nhiệm vụ chính:

Quản lý các dự án lớn, yêu cầu phức tạp.
Tham gia vào giai đoạn tiền bán hàng (pre-sale), tư vấn giải pháp.
Làm việc với C-level, người dùng cấp cao.
Quản lý đội BA, phân công nhiệm vụ.

Kỹ năng bắt buộc:

Tư duy chiến lược, phân tích đa chiều.
Khả năng đàm phán, thuyết phục các bên liên quan.
Hiểu về kiến trúc hệ thống, data, security,…

Mục tiêu:

Trở thành chuyên gia nghiệp vụ trong ngành cụ thể (domain expert).
Chuẩn bị kỹ năng quản lý để lên cấp cao hơn.

2.4 Lead BA/BA Manager

Vai trò chính:

Xây dựng quy trình BA chuẩn cho tổ chức.
Đào tạo, phát triển đội ngũ BA.
Làm việc trực tiếp với Product Owner, CTO hoặc CEO.
Định hướng sản phẩm hoặc tham gia các roadmap chiến lược.

Yêu cầu:

Kỹ năng quản lý đội nhóm, truyền đạt mục tiêu rõ ràng.
Khả năng xây dựng hệ thống yêu cầu một cách chuyên nghiệp.
Tư duy hệ thống, hiểu rõ về thị trường.

Mục tiêu:

Dẫn dắt tổ chức tăng trưởng qua đổi mới số.

Ảnh hưởng tới tầm nhìn sản phẩm hoặc các giải pháp.

Xem thêm bài viết: https://www.bacs.vn/vi/blog/nghe-nghiep/roadmap-business-analyst-34317.html

3. Các hướng phát triển từ vị trí BA

Một trong những điểm mạnh của nghề BA là khả năng chuyển hướng linh hoạt sang nhiều lĩnh vực khác:

Product Owner / Product Manager: Nếu bạn yêu thích sản phẩm, có thể phát triển theo hướng quản lý và định hướng sản phẩm. Tập trung nhiều hơn vào chiến lược và trải nghiệm người dùng.
Project Manager (PM): BA hiểu rất rõ yêu cầu và tiến độ nên dễ chuyển sang PM. Yêu cầu thêm kỹ năng quản lý ngân sách, thời gian và nhân sự.
Solution Architect: Nếu bạn có nền tảng kỹ thuật, có thể trở thành người thiết kế giải pháp tổng thể cho doanh nghiệp.
Chuyên gia nghiệp vụ (Domain Expert): Chuyên sâu vào lĩnh vực như tài chính, bảo hiểm, giáo dục, y tế… Trở thành người tư vấn cấp cao về nghiệp vụ và hệ thống.

4. Học gì để phát triển nghề BA?

Chứng chỉ quốc tế:

ECBA, CCBA, CBAP – từ IIBA (https://www.iiba.org/)
PMI-PBA – từ PMI

Khóa học chuyên sâu:

Coursera: Business Analysis & Process Management
Udemy: Business Analyst Fundamentals

Tài liệu và cộng đồng:

Blog: https://businessanalystschool.com/
BA Times: https://www.batimes.com/
Facebook group: Business Analysts Network

Làm Business Analyst không chỉ là một nghề mà đó là một hành trình phát triển tư duy, kỹ năng và giá trị cá nhân. Mỗi cấp bậc trong nghề BA đều có những thử thách và phần thưởng riêng. Dù bạn đang ở giai đoạn mới bắt đầu hay đã làm việc nhiều năm, điều quan trọng là luôn đặt câu hỏi: “Tôi muốn trở thành ai trong 2 năm tới?” và hành động từng bước một cách kiên trì.

Nguồn tham khảo: Internet

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

So sánh CBAP với CCBA đâu mới là chứng chỉ dành cho bạn?

Nếu bạn đang phân vân giữa hai chứng chỉ CBAP và CCBA thì bài viết này của BAC chính xác là câu trả lời dành cho bạn. Hãy dành ít phút để tìm hiểu cũng như kiểm tra năng lực hiện tại của bản thân. Và bạn sẽ tìm được đáp án chính xác nhất cho câu hỏi của mình.
7 lợi ích của việc sở hữu chứng chỉ CBAP trong năm 2025

Chứng chỉ CBAP mang đến nhiều lợi ích cho các Business Analyst (nhà phân tích nghiệp vụ). Bên cạnh sự công nhận, thu nhập, những cách cửa cơ hội thì sự tự tin, trình độ và sự kết nối với cộng đồng những người có cùng mục tiêu với bạn cũng rất đáng chú ý.
Roadmap Business Analyst

Business Analyst (BA) là cầu nối quan trọng giữa nhu cầu kinh doanh và giải pháp kỹ thuật, đảm bảo mọi khía cạnh vận hành hiệu quả. Trong bài viết này, hãy cùng BAC khám phá các công việc chính của một BA dựa theo nhiệm vụ cụ thể, con đường thăng tiến lên vị trí BA Manager.
Data analyst là gì? Mô tả công việc, kỹ năng và nhiều hơn thế nữa

Dữ liệu thô sẽ không có giá trị nếu thiếu đi việc trực quan hóa dữ liệu. Đây là lý do mà Data Analyst (các nhà phân tích dữ liệu) ra đời và chuyển thể hàng trăm nghìn dữ liệu thô thành những thông tin có giá trị, giúp cho các tổ chức ra quyết định một cách sáng suốt.

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

So sánh CBAP với CCBA đâu mới là chứng chỉ dành cho bạn?

7 lợi ích của việc sở hữu chứng chỉ CBAP trong năm 2025

Roadmap Business Analyst

Data analyst là gì? Mô tả công việc, kỹ năng và nhiều hơn thế nữa

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC