Mar 04, 2025

Sức mạnh của Prototyping trong phân tích nghiệp vụ

Prototyping (Tạo nguyên mẫu) là một công cụ không thể thiếu trong bộ kỹ năng của BA. Quá trình prototyping bao gồm việc tạo ra các mô hình hoặc phiên bản thử nghiệm của sản phẩm nhằm trực quan hóa và kiểm tra giải pháp trước khi triển khai chính thức. Cách tiếp cận này không chỉ giúp team làm rõ các dự án phức tạp mà còn thu hẹp khoảng cách giữa kỳ vọng của các bên liên quan với tiến độ của nhóm phát triển.

Trong bài viết này, cùng BAC khám phá sức mạnh của Prototyping trong phân tích nghiệp vụ, các loại prototype phổ biến, và cách chúng góp phần vào thành công của dự án nhé.

1. Tầm quan trọng của Prototyping trong quá trình thu thập và xác thực yêu cầu

Prototyping không chỉ là một xu hướng trong phân tích nghiệp vụ mà còn là một công cụ mạnh mẽ giúp xác định, làm rõ và xác thực yêu cầu từ các bên liên quan một cách chính xác. Dưới đây là những lợi ích quan trọng mà prototyping mang lại:

1.1. Tăng độ rõ ràng và chính xác

Nếu chỉ sử dụng văn bản để mô tả yêu cầu, nhiều khi các bên liên quan có thể hiểu sai hoặc chưa hình dung được sản phẩm thực tế sẽ như thế nào. Prototyping giúp biến những ý tưởng trừu tượng thành hình ảnh trực quan để:

Các bên liên quan có thể nhìn thấy một mô hình trực quan của sản phẩm, từ đó hiểu rõ hơn về các chức năng và luồng hoạt động.
Khi có prototype, họ có thể dễ dàng đưa ra phản hồi về thiết kế, chức năng, bố cục hoặc tính năng cần điều chỉnh.
Ngoài ra, prototype còn giúp giảm nguy cơ sai lệch. Vì việc phát hiện và tinh chỉnh sớm giúp tránh tình trạng phát triển một sản phẩm không phù hợp với nhu cầu thực tế.

1.2. Phát hiện sớm vấn đề tiềm ẩn

Nếu chỉ dựa trên tài liệu yêu cầu mà không có mô hình trực quan, nhiều lỗi về thiết kế, trải nghiệm người dùng hoặc logic vận hành có thể không được phát hiện kịp thời. Thực tế, prototyping giúp:

Kiểm tra ý tưởng sớm thông qua việc kiểm thử các luồng quy trình và tính khả thi của ý tưởng để tránh đầu tư quá nhiều thời gian và công sức vào việc phát triển sản phẩm.
Phát hiện vấn đề ngay từ đầu giúp giảm rủi ro thay đổi lớn, tránh tình trạng phải chỉnh sửa nhiều sau khi sản phẩm đã đi vào giai đoạn phát triển, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí.
Tối ưu trải nghiệm người dùng vì những lỗi trong giao diện hoặc quy trình có thể được điều chỉnh nhanh chóng để đảm bảo trải nghiệm người dùng mượt mà nhất.

1.3. Tăng cường sự tham gia của các bên liên quan

Một trong những thách thức lớn khi thu thập yêu cầu là làm sao để các bên liên quan tham gia tích cực vào quá trình này. Nếu chỉ làm việc với tài liệu dài dòng hoặc mô tả kỹ thuật, họ có thể cảm thấy khó theo dõi và ngại đóng góp ý kiến. Prototyping giúp:

Thu hút sự quan tâm, giúp các bên liên quan dễ dàng tương tác, thử nghiệm và cảm thấy mình có những đóng góp quan trọng vào quá trình phát triển dự án.
Không cần phải có kiến thức kỹ thuật chuyên sâu, bất kỳ ai cũng có thể xem prototype và hình dung rõ ràng được sản phẩm sẽ hoạt động như thế nào.
Khi thấy một phiên bản trực quan, các bên liên quan sẽ có động lực tham gia vào quá trình chỉnh sửa và hoàn thiện sản phẩm.

1.4. Cải thiện sự giao tiếp giữa các bên

Trong một dự án, Business Analyst (BA), nhóm phát triển và các bên liên quan thường đến từ các lĩnh vực khác nhau, có cách suy nghĩ và cách diễn đạt khác nhau. Prototyping sẽ đóng vai trò là "ngôn ngữ chung". Thay vì tranh luận bằng ngôn từ dễ gây hiểu lầm, mọi người có thể cùng nhìn vào một bản mẫu và đưa ra ý kiến. Việc này giúp giảm thiểu hiểu lầm vì các bên liên quan có thể kiểm tra trực tiếp và đề xuất thay đổi nếu cần. Từ đó đẩy nhanh quá trình ra quyết định. Vì khi có một prototype trực quan, các cuộc họp và thảo luận sẽ hiệu quả hơn, giúp nhóm dự án đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác.

2. Các loại prototype và ứng dụng của chúng

Prototype có nhiều dạng khác nhau, mỗi loại phù hợp với từng giai đoạn và mục đích khác nhau trong dự án.

Prototype mức độ thấp (Low-Fidelity Prototype): là các bản phác thảo sơ bộ hoặc wireframe đơn giản, thường được sử dụng trong các buổi brainstorming để thu thập phản hồi ban đầu.
Prototype mức độ cao (High-Fidelity Prototype): bao gồm các mô hình chi tiết, có tính tương tác cao, mô phỏng khá tương đồng với sản phẩm cuối cùng. Chúng giúp kiểm tra trải nghiệm người dùng và quy trình làm việc trước khi phát triển chính thức.
Prototype dùng một lần (Throwaway Prototype): Được tạo ra để thử nghiệm ý tưởng mà không cam kết với thiết kế cụ thể. Những prototype này thường bị loại bỏ sau khi hoàn thành nhiệm vụ của chúng.
Prototype tiến hóa (Evolutionary Prototype): Những prototype này liên tục được cải tiến và phát triển thành sản phẩm cuối cùng. Chúng đặc biệt hữu ích trong các dự án có yêu cầu sự thay đổi liên tục.

Ví dụ thực tế về việc ứng dụng Prototype trong việc nâng cấp website thương mại điện tử: Một công ty thương mại điện tử hàng đầu nhận thấy rằng giao diện hiện tại của họ chưa thực sự tối ưu, khiến khách hàng gặp khó khăn khi tìm kiếm sản phẩm và hoàn tất đơn hàng. Điều này ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng và làm giảm tỷ lệ chuyển đổi. Để giải quyết vấn đề này, Business Analyst (BA) đã làm việc chặt chẽ với nhóm phát triển và các bên liên quan để thiết kế lại giao diện website. Quá trình này diễn ra theo các bước sau:

Bước 1: Tạo Wireframe

BA và nhóm thiết kế UI/UX đã xây dựng các wireframe (bản phác thảo đơn giản) để minh họa bố cục trang web mới. Wireframe giúp xác định vị trí các thành phần chính như thanh tìm kiếm, danh mục sản phẩm, giỏ hàng, và quy trình thanh toán một cách trực quan.

Bước 2: Nhận phản hồi ban đầu

Wireframe được chia sẻ với các bên liên quan bao gồm nhóm kinh doanh, đội ngũ tiếp thị và đại diện khách hàng để thu thập phản hồi ban đầu. Các ý kiến đóng góp giúp nhóm dự án tinh chỉnh thiết kế trước khi phát triển prototype chi tiết hơn.

Bước 3: Phát triển Prototype mức độ cao

Sau khi hoàn thiện wireframe, nhóm phát triển đã tạo một prototype có mức độ tương tác cao hơn. Prototype này mô phỏng đầy đủ hành trình mua sắm của khách hàng, từ lúc tìm kiếm sản phẩm, xem chi tiết, thêm vào giỏ hàng cho đến bước thanh toán. Điều này giúp kiểm tra trải nghiệm người dùng một cách thực tế hơn.

Bước 4: Thử nghiệm và tinh chỉnh dựa trên phản hồi của người dùng

Doanh nghiệp đã tiến hành thử nghiệm với một nhóm khách hàng thực tế. Dựa trên phản hồi nhận được, BA và nhóm phát triển tiếp tục tinh chỉnh giao diện, tối ưu các thao tác và cải thiện tốc độ tải trang để mang đến trải nghiệm mua sắm tốt nhất.

3. Vai trò của Prototype trong thành công dự án

Prototype không chỉ giúp xác thực yêu cầu mà còn tạo điều kiện cho sự hợp tác hiệu quả giữa các bên liên quan. Dù là các bản phác thảo đơn giản hay mô hình tương tác phức tạp, việc sử dụng prototype đảm bảo rằng sản phẩm cuối cùng đáp ứng đúng nhu cầu và mang lại giá trị thực sự. Việc áp dụng Prototype trong phân tích nghiệp vụ giúp giảm rủi ro, tăng tính sáng tạo và đảm bảo dự án đi đúng hướng. Hãy đưa phương pháp này vào quy trình của bạn để nâng cao chất lượng sản phẩm và đạt được thành công trong dự án tương lai nhé! Và đừng quên đón xem các bài viết mới nhất sẽ được cập nhật thường xuyên tại BAC's Blog.

Nguồn tham khảo:
https://thebaguide.com

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

8 Cách áp dụng API SaaS tăng doanh thu cho Business Analyst (Phần 2)

Một API trong mô hình SaaS có thể giúp gia tăng doanh thu bằng cách cung cấp cho khách hàng những tính năng bổ sung với mức giá hấp dẫn mà họ khó có thể từ chối. Trong bài viết này, BAC sẽ giúp các Business Analyst phân tích khái niệm “API được xem như là một sản phẩm độc lập” và chia sẻ một số ví dụ về các loại API trong SaaS có khả năng tạo ra doanh thu.
8 Cách áp dụng API SaaS tăng doanh thu cho Business Analyst (Phần 1)

Một API trong mô hình SaaS có thể giúp gia tăng doanh thu bằng cách cung cấp cho khách hàng những tính năng bổ sung với mức giá hấp dẫn mà họ khó có thể từ chối. Trong bài viết này, BAC sẽ giúp các Business Analyst phân tích khái niệm “API được xem như là một sản phẩm độc lập” và chia sẻ một số ví dụ về các loại API trong SaaS có khả năng tạo ra doanh thu.
Cách thúc đẩy khả năng giữ chân người dùng nhờ vào thiết kế UX SaaS

Thiết kế UX SaaS cho phép các Business Analysts tạo ra trải nghiệm người dùng hấp dẫn cho sản phẩm của mình. Nó giúp bạn giữ chân người dùng và chuyển đổi họ thành khách hàng trung thành. Nhờ đó, mà các BAers có thể giúp doanh nghiệp phát triển hơn trong từng dự án. Hãy cùng BAC tìm hiểu cách tiếp cận thiết kế UX SaaS một cách dễ dàng nhé!
Chinh Phục Mọi Ánh Nhìn: Mẹo Thiết Kế Slide PowerPoint Đỉnh Cao (P3)

Sau khi đã nắm vững các nguyên tắc cơ bản trong thiết kế slide, giờ đây bạn đã sẵn sàng cùng BAC khám phá những thủ thuật đặc biệt để nâng cấp bài thuyết trình của mình chưa? Các mẹo nhỏ này sẽ giúp bạn trình bày thông tin một cách rõ ràng mà còn gây ấn tượng với người xem.

Bình luận

Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +
Phạm Quế

Business Analyst

Khoá học Product Design của BAC đã cung cấp cho tôi nhiều kiến thức và nền tảng vô cùng hữu ích. Giảng viên giảng dạy rất nhiệt tình, truyền cho chúng tôi ngọn lửa đam mê và nhiệt huyết trong ngành. Đồng thời chia sẻ các kiến thức và kỹ năng cần thiết trong bài giảng một cách dễ hiểu hơn. Số lượng học viên không quá nhiều nên chất lượng giảng giạy vô cùng tốt. Giảng viên sửa bài tập 1-1 nên bài giảng sẽ chuyên sâu hơn.
Xem chi tiết +
Nguyễn Văn Long

Chuyên viên về chế độ kế toán & Giải pháp nghiệp vụ Tài chính kế toán trong ứng dụng CNTT - Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN)

Tôi đã tham gia khóa Phân tích nghiệp vụ phần mềm cơ bản 3.0 tại BAC. Ở đây, tài liệu đào tạo cung cấp nhiều nội dung bổ ích và trình bày dễ hiểu. Giảng viên rất nhiệt tình, ngoài nội dung giảng dạy theo giáo trình còn chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tiễn, các câu hỏi của học viên đều được giải đáp ngay trên lớp và có minh họa từ các dự án trong thực tế. Sau tất cả, tôi cảm ơn BAC và Thầy giáo Thái Sơn.
Xem chi tiết +