1 day ago

Một ngày làm Business Analyst khi có AI hỗ trợ: Khác gì so với trước đây?

Business Analyst (BA) vốn được xem là cầu nối giữa business và kỹ thuật. Công việc hằng ngày của BA xoay quanh việc thu thập yêu cầu, phân tích nghiệp vụ, viết tài liệu, làm việc với stakeholder và hỗ trợ đội ngũ phát triển. Thế nhưng, vài năm trở lại đây, sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là Generative AI (GenAI) như ChatGPT, Gemini hay Claude, đã làm thay đổi mạnh mẽ cách một BA làm việc.

Câu hỏi đặt ra: Một ngày làm việc của BA có AI hỗ trợ khác gì so với trước đây? Bài viết này BAC chia sẻ trải nghiệm thực tế và một vài nghiên cứu tham khảo, để bạn hình dung rõ sự khác biệt.

1. Trước đây: Một ngày điển hình của BA

Hãy hình dung một ngày bình thường trước khi có sự tham gia của AI

Một ngày làm việc của BA trước đây

Buổi sáng – thu thập & phân tích yêu cầu

BA gặp khách hàng, ghi chép note hoặc ghi âm.
Sau đó tốn khá nhiều thời gian để tổng hợp, viết lại thành requirement document.

Buổi trưa – viết tài liệu & mô tả use case

Tạo Business Requirement Document (BRD), System Requirement Specification (SRS).
Viết User Story, Acceptance Criteria, Use Case.
Vẽ sơ đồ UML bằng tay hoặc tool (Visio, Lucidchart).

Buổi chiều – làm việc với dev & tester

Giải thích chi tiết yêu cầu, clarify khi có câu hỏi.
Hỗ trợ team QA viết test case.

Buổi tối – chuẩn bị báo cáo

Lọc dữ liệu, vẽ chart, tóm tắt để báo cáo với PM hoặc client.
Một ngày điển hình như vậy thường kéo dài và dễ bị quá tải vì nhiều đầu việc thủ công, đặc biệt là khâu tài liệu hóa và xử lý dữ liệu.

2. Sau khi có AI hỗ trợ: Một ngày thay đổi ra sao?

Một ngày làm việc của BA hiện tại

Buổi sáng: Từ ghi chép thủ công sang “AI note-taker”

Trước đây: BA phải nghe lại record, mất 2-3 tiếng để tổng hợp.
Giờ đây: sử dụng AI meeting assistant (Otter.ai, Notion AI, Fireflies) → tự động tạo transcript, highlight keypoint, thậm chí gợi ý requirement draft.

👉 Tiết kiệm 50–70% thời gian.

Buổi trưa: Viết tài liệu nhanh hơn nhờ AI

Với GenAI, BA có thể:

Yêu cầu AI draft User Story từ transcript: “Generate user stories with acceptance criteria from this requirement.”
Dùng AI vẽ sơ đồ UML từ mô tả ngôn ngữ tự nhiên.
Tự động hóa việc chuẩn hóa format BRD/SRS.
Ví dụ: thay vì mất 1–2 tiếng để viết user story cho một module, giờ chỉ mất 15–30 phút kiểm tra & chỉnh sửa AI draft.

Buổi chiều: Hỗ trợ Dev & QA hiệu quả hơn

Khi Dev hỏi: “Flow xử lý đơn hàng nếu bị pending thì sao?” → BA có thể paste document vào AI để tạo clarification summary ngay, tránh bỏ sót.
Với QA, AI hỗ trợ generate test case từ user story.

👉 Giảm khối lượng công việc manual và giúp BA tập trung vào việc giải quyết vấn đề thực sự thay vì “copy – paste”.

Buổi tối: Báo cáo thông minh

Thay vì ngồi lọc Excel thủ công, BA có thể dùng AI BI tools (Power BI + Copilot, Tableau + Einstein) để query dữ liệu bằng ngôn ngữ tự nhiên.
Tạo visualization và insight nhanh chóng.

👉 Giúp BA dành nhiều thời gian hơn cho việc phân tích, storytelling dữ liệu thay vì xử lý số liệu thô.

3. Điểm cộng & hạn chế khi BA có AI hỗ trợ

Điểm cộng

Tiết kiệm thời gian: Một ngày làm việc giảm trung bình 30–40% workload.
Tăng năng suất: Thay vì mất 2 ngày cho tài liệu, giờ còn 1 ngày.
Tập trung hơn vào giá trị cốt lõi: BA có thêm thời gian để phân tích chiến lược, tham gia vào việc định hướng sản phẩm.

Hạn chế

Chất lượng draft phụ thuộc prompt: Nếu không biết cách đặt câu hỏi, AI dễ đưa kết quả sai.
Rủi ro bảo mật: Nhiều công ty cấm copy dữ liệu nhạy cảm lên AI public.
Nguy cơ ỷ lại: Nếu BA quá phụ thuộc vào AI, kỹ năng tư duy phân tích sẽ bị mòn.
Gartner (2024): Dự báo 50% BA sẽ sử dụng GenAI như công cụ chính trong quy trình phân tích.

4. “BA + AI = đỡ mệt, nhưng phải tỉnh táo

Thực chất, AI không thay thế Business Analyst, mà giống như một trợ lý tăng lực. Trước đây, có những ngày chúng ta phải ngồi cặm cụi viết user story đến tận khuya, giờ chỉ cần dùng AI draft ra bản nháp rồi chỉnh sửa lại cho đúng với business context. Tài liệu hóa từ chỗ là gánh nặng, giờ trở thành công việc nhẹ nhàng hơn.

Nhờ AI hỗ trợ, BA không còn bị “kẹt” trong vai trò thư ký viết tài liệu mà có thể dành nhiều thời gian hơn cho những việc quan trọng:

Trò chuyện, khai thác insight từ stakeholder.
Hiểu sâu về nhu cầu kinh doanh và quy trình nghiệp vụ.
Nghĩ về chiến lược sản phẩm và cách giải pháp mang lại giá trị thực tế.
Nâng cấp kỹ năng storytelling bằng dữ liệu để truyền đạt thông tin rõ ràng và thuyết phục hơn.

Nói cách khác, AI giúp BA bớt cực, nhưng không làm thay phần “chất xám”. Những gì cốt lõi của nghề BA – như khả năng hiểu business, phân tích logic nghiệp vụ, giao tiếp và tạo sự đồng thuận – thì AI chưa thể chạm tới. Đó cũng chính là “vùng giá trị” mà BA cần giữ vững và phát triển, để không chỉ tồn tại mà còn trở nên nổi bật trong kỷ nguyên AI.

5. Kết luận

Một ngày làm BA trong kỷ nguyên AI đã khác hẳn so với trước đây: bớt manual, nhiều automation, tập trung vào giá trị phân tích và ra quyết định hơn. Tuy nhiên, để tận dụng được AI, BA cần:

Học kỹ năng prompt để điều khiển AI.
Hiểu rõ giới hạn và rủi ro của công cụ.
Giữ vững tư duy phân tích và kiến thức nghiệp vụ – “phần con người” mà AI chưa thể thay thế.
Nếu biết cách kết hợp, AI không lấy đi việc của BA mà ngược lại, sẽ nâng cấp BA thành phiên bản mạnh mẽ hơn.

Đừng quên đón xem các bài viết mới nhất sẽ được cập nhật thường xuyên tại BAC's Blog.

Nguồn tham khảo: Internet

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

IT Business Analyst cần trang bị kỹ năng gì trong năm 2025?

IT Business Analyst là vai trò yêu cầu nhiều kỹ năng bao gồm cả kỹ thuật và kỹ năng mềm. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực công nghệ, tiêu chuẩn về một IT Business Analyst cũng có nhiều thay đổi. Hãy cùng BAC khám phá chi tiết.
Top 5 kỹ năng mềm và kỹ thuật BA cần có để thành công trong dự án

BA đóng vai trò trung gian trong doanh nghiệp, giúp chuyển hóa nhu cầu kinh doanh thành giải pháp cụ thể. Để đảm bảo dự án vận hành suôn sẻ, BA không chỉ cần kiến thức nghiệp vụ mà còn phải sở hữu những kỹ năng, kỹ thuật then chốt.
Cách dùng Claude AI để tóm tắt văn bản, viết báo cáo cực nhanh

Cùng BAC tìm hiểu cách dùng Claude AI để tóm tắt văn bản, viết báo cáo, hỗ trợ học tập và sáng tạo nội dung cực nhanh, dễ hiểu cho người mới. Với sự trợ giúp của Claude AI, bạn có thể tiết kiệm hàng tá thời gian mà vẫn đảm bảo chất lượng công việc.
Cách dùng ChatGPT để học tiếng Anh hiệu quả trong năm 2025

Bạn có biết ChatGPT không chỉ là công cụ hỗ trợ mạnh mẽ trong công việc mà còn có thể “đóng vai” một người thầy không. BAC đã tổng hợp các bước để bạn tận dụng ChatGPT cho việc học tiếng Anh trong năm 2025, thử ngay nhé.

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

IT Business Analyst cần trang bị kỹ năng gì trong năm 2025?

Top 5 kỹ năng mềm và kỹ thuật BA cần có để thành công trong dự án

Cách dùng Claude AI để tóm tắt văn bản, viết báo cáo cực nhanh

Cách dùng ChatGPT để học tiếng Anh hiệu quả trong năm 2025

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC