today

Tư duy Vibe Coding: cơ hội mới cho business analyst trong kỷ nguyên AI

Trong những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang tác động mạnh mẽ đến quy trình phát triển phần mềm. Một trong những xu hướng nổi bật gần đây chính là Vibe Coding – một khái niệm mới mẻ được đề xuất bởi Andrej Karpathy, cựu Giám đốc AI của Tesla. Vibe Coding hứa hẹn thay đổi cách chúng ta hiểu về lập trình và có thể tạo nên một bước ngoặt lớn cho ngành Business Analysis. Bài viết này, cùng BAC tìm hiểu rõ hơn về tư duy Vibe Coding: cơ hội mới cho business analyst trong kỷ nguyên AI nhé.

Vibe Coding là gì?

Vibe Coding không giống với lập trình truyền thống hay lập trình hỗ trợ bởi AI thông thường. Đây là nơi người tạo ra phần mềm chỉ cần trò chuyện với AI bằng ngôn ngữ tự nhiên (có thể qua văn bản hoặc thậm chí bằng giọng nói) để mô tả những gì mình muốn. AI sẽ đảm nhiệm toàn bộ phần còn lại: viết mã, xử lý lỗi, tối ưu giải pháp… mà không cần con người phải can thiệp vào từng dòng code. Người dùng không cần biết lập trình, cũng không cần kiểm tra code, chỉ cần tập trung vào ý tưởng và để AI thực thi.

Karpathy mô tả trạng thái này như một sự cộng tác lười biếng nhưng hiệu quả: khi gặp lỗi, ông chỉ sao chép thông báo lỗi và dán vào khung hội thoại, để AI tự khắc phục. Đây không còn là coding theo nghĩa truyền thống, mà là một trải nghiệm hoàn toàn mới.

Tương lai của Vibe Coding: Cơ hội hay trào lưu?

Dù nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng công nghệ, Vibe Coding vẫn đang vấp phải nhiều tranh cãi. Một mặt, nó mở ra khả năng tăng tốc phát triển phần mềm và giảm tải công việc kỹ thuật cho con người. Mặt khác, câu hỏi về chất lượng, bảo mật và trách nhiệm khi sử dụng mã do AI tạo ra vẫn là dấu hỏi lớn.

Tuy vậy, chúng ta không thể phủ nhận tiềm năng ứng dụng của xu hướng này. Và đối với cộng đồng Business Analyst – những người đóng vai trò kết nối giữa công nghệ và doanh nghiệp thì việc thấu hiểu và ứng dụng Vibe Coding đúng cách có thể mang lại giá trị vượt bậc.

1. Làm mới quy trình tạo prototype: Tương tác trực tiếp, phản hồi tức thì

Ở các giai đoạn đầu của dự án, BA thường phải tạo mockup giao diện để mô phỏng hệ thống. Trước đây, điều này đòi hỏi kỹ năng thiết kế hoặc sự hỗ trợ từ UX/UI team. Vibe Coding thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận này.

Chỉ cần diễn tả bằng ngôn ngữ tự nhiên những yêu cầu về giao diện chẳng hạn như một form đăng ký người dùng. AI có thể ngay lập tức tạo ra một phiên bản HTML/CSS với luồng điều hướng sinh động. Khi họp với stakeholder, BA có thể chỉnh sửa trực tiếp theo phản hồi (“tăng kích thước chữ”, “đổi màu nền”), từ đó rút ngắn chu trình phản hồi và tăng mức độ tương tác.

Việc mẫu thử trở nên “sống động” giúp người dùng cuối dễ hình dung và đóng góp hiệu quả hơn, thay vì chỉ đọc tài liệu hoặc xem hình ảnh tĩnh.

2. Hỗ trợ đắc lực cho BA trong các tác vụ liên quan đến lập trình

Nhiều BA từng gặp khó khăn khi cần thực hiện các công việc kỹ thuật như viết truy vấn SQL, xử lý dữ liệu, chuyển đổi định dạng, hay tự động hóa báo cáo. Với Vibe Coding, chỉ cần một dòng mô tả: “Lấy danh sách 10 khách hàng mua nhiều nhất trong quý 2” hay “Chuyển file CSV này thành định dạng JSON theo từng khách hàng”

AI thậm chí có thể viết đoạn mã cần thiết hoặc thực hiện luôn thao tác chuyển đổi. Điều này không chỉ giúp những BA không chuyên về code tiết kiệm thời gian, mà còn giảm phụ thuộc vào developer hay data analyst trong các tác vụ đơn giản.

Dù vậy, BA vẫn cần có năng lực thẩm định đầu ra để đảm bảo dữ liệu chính xác và logic, bởi AI có thể tạo ra kết quả “trông hợp lý” nhưng đi ngược hoàn toàn với bản chất nghiệp vụ.

3. Minh họa yêu cầu rõ ràng hơn: Giao tiếp qua trải nghiệm thay vì lý thuyết

Một trong những thách thức lớn nhất trong nghề BA là làm sao để stakeholder hiểu đúng yêu cầu. Trước đây, chúng ta dùng đến user story, wireframe, hoặc flowchart. Và tất cả đều cần sự tưởng tượng từ người đọc.

Giờ đây, BA có thể tạo ra các minh chứng chức năng thực tế để trình bày. Một hệ thống đặt hàng đơn giản, một quy trình phê duyệt đơn hàng, hoặc một trang đăng nhập hoạt động được. Tất cả đều có thể được tạo ra tức thì bằng prompt. Stakeholder không còn phải hình dung – họ có thể nhấn vào, thử nghiệm, và phản hồi cụ thể. Từ đó, việc ghi nhận, điều chỉnh và xác minh yêu cầu trở nên chính xác và nhanh chóng hơn rất nhiều.

4. Vai trò của BA trong thời đại mới

Trong bối cảnh AI xử lý ngày càng tốt các công việc mang tính lặp lại và kỹ thuật, BA có cơ hội dịch chuyển vai trò từ “người viết tài liệu” sang “người định hướng giá trị”. Vibe Coding chính là cơ hội để giải phóng năng lực tư duy, cho phép BA tập trung vào những câu hỏi lớn:

Tại sao doanh nghiệp cần hệ thống này?
Giá trị nào sẽ được tạo ra?
Làm sao để tối ưu trải nghiệm người dùng cuối?

Thay vì bị cuốn vào chi tiết kỹ thuật, BA có thể dẫn dắt đội nhóm và stakeholder theo một hướng chiến lược hơn, lấy con người và mục tiêu kinh doanh làm trọng tâm.

Thực tế Vibe Coding không thể hoàn toàn thay thế BA, nó chỉ làm nổi bật giá trị của BA hiện đại Không ai có thể chắc chắn rằng Vibe Coding sẽ thay đổi toàn bộ ngành công nghiệp phần mềm. Nhưng một điều rõ ràng: những người biết tận dụng AI sẽ luôn có lợi thế.

Với Vibe Coding, người BA có thể nhanh chóng tạo mẫu, tương tác hiệu quả, xử lý tác vụ kỹ thuật, và làm rõ yêu cầu bằng cách trực quan nhất. Nhưng hơn hết, công cụ này làm nổi bật một điều cốt lõi: BA không chỉ là người chuyên về tài liệu hay đặc tả mà là người định hình sản phẩm, kết nối các bên liên quan. AI không phải là mối đe dọa, mà là đòn bẩy giúp Business Analyst bước vào một kỷ nguyên mới, nơi kỹ năng phân tích, giao tiếp và tư duy chiến lược càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Đừng quên cập nhật những kiến thức hữu ích liên quan đến BA tại BAC's Blog bạn nhé.

Nguồn tham khảo:
https://modernanalyst.com

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

AI có khó học không? Những điều cần biết khi bắt đầu học AI

Trí tuệ nhân tạo đang trở thành xu hướng quan trọng trong thời đại số. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn không biết bắt đầu học từ đâu. Bài viết này BAC sẽ giúp bạn hiểu rõ AI là gì và cách tiếp cận hiệu quả cho người mới.
10 bước giúp bạn học Python nhanh hơn trong năm 2026

Bài viết này sẽ tổng hợp 10 bước để giúp bạn bắt đầu lộ trình học Python trong năm 2026. Bằng cách thực hiện theo các bước này, bạn có thể rút ngắn thời gian học tập mà vẫn đạt được kết quả mong muốn. Hãy cùng BAC khám phá chi tiết!.
Phân biệt PDs, CDUs và PDUs - bí quyết để thăng tiến nhanh trong nghề Business Analysis

Ba thuật ngữ PD, CDU và PDU là gì? Trong bài viết này BAC sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn các khái niệm, cách kiếm và sử dụng PDs/CDUs/PDUs hiệu quả. Tìm hiểu ngay bạn nhé!
3 loại tài liệu xương sống mà BA nào cũng phải biết

Làm Business Analyst (BA) không chỉ là “nói chuyện giữa business và dev”. Nhiệm vụ cốt lõi của một BA là chuyển hóa yêu cầu của người dùng thành ngôn ngữ mà developer hiểu, tester kiểm thử được, và khách hàng hài lòng.

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

AI có khó học không? Những điều cần biết khi bắt đầu học AI

10 bước giúp bạn học Python nhanh hơn trong năm 2026

Phân biệt PDs, CDUs và PDUs - bí quyết để thăng tiến nhanh trong nghề Business Analysis

3 loại tài liệu xương sống mà BA nào cũng phải biết

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC