Mar 04, 2025

Nên chọn khung dự đoán hay thích ứng trong phân tích nghiệp vụ

Khi thực hiện các sáng kiến thay đổi trong phân tích nghiệp vụ, việc lựa chọn khung làm việc phù hợp với tổ chức, ngành công nghiệp và cấu trúc hiện tại của doanh nghiệp vô cùng cần thiết. Dù BA đang bắt đầu một sáng kiến mới hay cải tiến một dự án hiện có, việc chọn đúng khung làm việc có thể ảnh hưởng đáng kể đến kết quả. Hai phương pháp phổ biến mà các chuyên viên phân tích nghiệp vụ (Business Analysts - BAs) thường sử dụng là khung dự đoán (predictive) và khung thích ứng (adaptive). BA nên chọn khung dự đoán hay thích ứng trong phân tích nghiệp vụ, cùng tìm hiểu trong bài sau nhé!

1. Tổng quan về khung dự đoán (Predictive Frameworks)

Khung dự đoán trong phân tích nghiệp vụ là một cách tiếp cận có hệ thống và tuần tự để quản lý dự án. Với phương pháp này, BA sẽ lập kế hoạch chi tiết trước khi thực hiện từng bước một. Mỗi giai đoạn trong dự án sẽ dựa vào kết quả của giai đoạn trước đó. Ví dụ:

Giai đoạn phân tích xác định yêu cầu và cung cấp thông tin cho giai đoạn thiết kế.
Giai đoạn thiết kế tạo ra bản vẽ chi tiết để hướng dẫn giai đoạn xây dựng.
Giai đoạn xây dựng hoàn thành sản phẩm dựa trên thiết kế, sau đó chuyển sang thử nghiệm và triển khai.

Cách tiếp cận này giúp đảm bảo dự án có kế hoạch rõ ràng từ đầu đến cuối. Hai phương pháp phổ biến trong khung dự đoán là Phương pháp thác nước (Waterfall Approach) và Mô hình V (V Model).

Mặc dù mang lại sự ổn định và dễ dự đoán, predictive frameworks vẫn tồn tại nhược điểm lớn là khó thay đổi khi dự án đã bắt đầu. Do đó, phương pháp này phù hợp nhất với các dự án có yêu cầu rõ ràng, ít thay đổi và mức độ rủi ro thấp.

2. Tổng quan về khung thích ứng (Adaptive Frameworks)

Ngược lại với khung dự đoán, khung thích ứng linh hoạt hơn và có khả năng điều chỉnh khi có sự thay đổi. Khung này nhận thức rõ rằng môi trường kinh doanh luôn biến động, do đó, thay vì lập kế hoạch cố định từ đầu, phương pháp này ưu tiên các chu kỳ làm việc lặp đi lặp lại.

Mỗi chu kỳ bao gồm việc phát triển một phần sản phẩm, nhận phản hồi từ khách hàng hoặc các bên liên quan, sau đó điều chỉnh và cải tiến cho chu kỳ tiếp theo. Cách tiếp cận này giúp doanh nghiệp thích ứng nhanh chóng với những yêu cầu mới, đồng thời thúc đẩy sự hợp tác giữa các nhóm làm việc để đảm bảo dự án luôn tiến triển hiệu quả.

Khung thích ứng đặc biệt phù hợp với các dự án có yêu cầu dễ thay đổi hoặc cần sự tham gia liên tục của các bên liên quan trong suốt quá trình thực hiện.

3. So sánh Predictive Frameworks và Adaptive Frameworks

3.1. Ứng dụng thực tế của Predictive Frameworks và Adaptive Frameworks

Cả hai phương pháp này đều được sử dụng trong thực tế tùy theo tính chất của từng dự án.

3.2. Khung Dự đoán – Phù hợp với dự án yêu cầu độ chính xác cao

Một số tổ chức sử dụng khung dự đoán vì họ cần sự chặt chẽ trong tài liệu, kiểm thử kỹ lưỡng, và mức độ rủi ro thấp khi chuyển từ giai đoạn này sang giai đoạn tiếp theo. Dưới đây là các tổ chức, doanh nghiệp nổi bật áp dụng khung dự đoán:

NASA (Cơ quan hàng không và vũ trụ Hoa Kỳ) & ISRO (Tổ chức nghiên cứu không gian Ấn Độ): Hai tổ chức hàng không vũ trụ này sử dụng phương pháp Waterfall để thực hiện các dự án phức tạp và có tính rủi ro cao. Việc có một kế hoạch chi tiết từ đầu giúp đảm bảo mọi giai đoạn đều được thực hiện chính xác, hạn chế sai sót có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
Boeing: Trong lĩnh vực sản xuất máy bay, tất cả các bước từ thiết kế, thử nghiệm đến sản xuất đều phải tuân theo quy trình nghiêm ngặt. Do đó, Boeing áp dụng khung dự đoán để đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và giảm thiểu rủi ro trong quá trình phát triển sản phẩm.
Ford Motor Company: Khi phát triển các mẫu xe mới, Ford sử dụng phương pháp Waterfall để đảm bảo kiểm soát chặt chẽ từng giai đoạn, từ thiết kế đến sản xuất (Phân tích, Thiết kế, Tạo dựng, Thử nghiệm và Triển khai). Điều này giúp họ kiểm tra chất lượng kỹ lưỡng, quản lý rủi ro và kiểm soát chi phí một cách hiệu quả.

3.3. Khung Thích ứng – Phù hợp với dự án đổi mới, thường xuyên thay đổi để đáp ứng nhu cầu thị trường

Các tổ chức sử dụng phương pháp thích ứng để cung cấp giá trị nhanh chóng và hiệu quả thông qua việc thay đổi bằng cách sử dụng các nhóm nhỏ để giải quyết các yêu cầu trong các vòng lặp nhỏ (gọi là sprints) để họ có thể thúc đẩy sự cải tiến liên tục và kết quả.

Spotify: Công ty này sử dụng mô hình Scrum để tổ chức các nhóm phát triển sản phẩm thành các "squad" – nhóm nhỏ có thể làm việc độc lập. Nhờ đó, Spotify có thể phản hồi nhanh với ý kiến người dùng, liên tục cập nhật các tính năng mới mà không làm gián đoạn dịch vụ.
Microsoft: Tập đoàn này ứng dụng cả Scrum và Kanban trong phát triển phần mềm. Điều này giúp Microsoft linh hoạt trong việc cải tiến sản phẩm, đồng thời đảm bảo rằng sản phẩm cuối cùng luôn đáp ứng tốt nhu cầu của người dùng.
Toyota: Trong lĩnh vực sản xuất, Toyota áp dụng nguyên tắc Agile và Kanban để tối ưu hóa quy trình sản xuất. Nhờ đó, họ có thể giảm lãng phí, cải thiện năng suất và nhanh chóng điều chỉnh khi có vấn đề phát sinh.

4. Làm thế nào để chọn khung phù hợp cho tổ chức của bạn?

Nếu bạn có quyền quyết định giữa khung dự đoán và khung thích ứng, hãy xem xét các yếu tố quan trọng như loại dự án, mức độ phức tạp, tính dự đoán của yêu cầu, mức độ tham gia của các bên liên quan và khả năng chấp nhận rủi ro.

Ngoài ra, điều quan trọng là xem xét ngân sách của bạn và xác định liệu nó có cố định hay không. Thông thường, với các khung thích ứng, sẽ khó làm việc trong một ngân sách cố định vì giải pháp có thể phát triển khi xuất hiện các yêu cầu và thách thức mới.

Hãy đặt câu hỏi cho chính bạn và nhóm của mình để xác định cách tiếp cận phù hợp nhất, đồng thời sử dụng các tình huống thực tế để minh họa quá trình ra quyết định.

Thông thường, khung dự đoán phù hợp với dự án lớn, có yêu cầu rõ ràng, ít thay đổi, trong khi khung thích ứng phù hợp với dự án đổi mới, yêu cầu linh hoạt và phản hồi nhanh từ thị trường.

Việc chọn khung làm việc không phải là quyết định đơn giản. Nhưng khi bạn hiểu rõ đặc điểm, ưu điểm và hạn chế của từng phương pháp, bạn có thể đưa ra quyết định đúng đắn nhất cho tổ chức và dự án của mình.

Dù chọn phương pháp nào, hãy nhớ rằng điều quan trọng nhất là đánh giá dự án một cách kỹ lưỡng, cân nhắc các yếu tố quan trọng và tự tin thực hiện sáng kiến thay đổi của bạn! Đừng quên đón xem các bài viết mới nhất tại BAC's Blog bạn nhé.

Nguồn tham khảo:
https://thebaguide.com/

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

10 Thuật ngữ AI ai cũng nên biết

Khám phá 10 thuật ngữ quan trọng nhất trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) cùng BAC – từ AI, Machine Learning đến Generative AI, Copilot và hơn thế nữa. Bài viết được biên dịch từ nguồn Microsoft, giúp bạn hiểu rõ cách công nghệ này hoạt động và đang thay đổi thế giới. Một tài liệu nhập môn hoàn hảo cho người mới, chuyên viên công nghệ hay bất kỳ ai muốn bắt kịp làn sóng chuyển đổi số.
Học AI từ con số 0: Lộ trình đơn giản cho người mới bắt đầu

Khám phá lộ trình học AI đơn giản cho người mới bắt đầu cùng BAC. Bạn không cần giỏi lập trình để có thể học AI và trở thành chuyên gia. Những kiến thức này hoàn toàn có thể được tiếp thu và ứng dụng thực tế bởi tất cả mọi người.
Gemini là gì? So sánh Gemini và ChatGPT cho người mới bắt đầu

Gemini là gì? So sánh nhanh Gemini và ChatGPT một cách đơn giản, giúp người mới bắt đầu học AI chọn công cụ phù hợp để học tập, làm việc và sáng tạo nội dung. Mỗi công cụ đều có ưu và nhược điểm riêng, hãy cùng BAC khám phá chi tiết.
AI là gì? Giải thích đơn giản cho người mới bắt đầu

Bài viết này sẽ giúp các bạn tìm hiểu AI theo hướng đơn giản nhất. Bằng cách giải thích ngắn gọn, cô động, súc tích và dễ hiểu, BAC sẽ cho bạn lý giải về cụm từ “AI”. Qua đó, bạn không chỉ hiểu mà còn biết lý do vì sao mình phải học AI.

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

10 Thuật ngữ AI ai cũng nên biết

Học AI từ con số 0: Lộ trình đơn giản cho người mới bắt đầu

Gemini là gì? So sánh Gemini và ChatGPT cho người mới bắt đầu

AI là gì? Giải thích đơn giản cho người mới bắt đầu

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC