May 13, 2023

Tổng hợp tất cả kỹ năng Business Analyst cần trong năm 2023

Phân tích kinh doanh là một trong những lĩnh vực mà bạn phải liên tục nâng cấp các kỹ năng cứng và mềm của mình để duy trì tính cạnh tranh. Từ các phương pháp Agile và kỹ thuật động não đến các vấn đề cơ bản về lập trình và kiến trúc phần mềm. Nếu bạn cảm thấy quá nhiều và chưa biết phải bắt đầu từ đâu thì đây chính là bài viết dành cho bạn.

Business Analyst cần nhiều kỹ năng khác nhau

1. Tổng quan các kỹ năng phân tích nghiệp vụ

Nhiệm vụ chính của Business Analyst (BA) là phân tích hoạt động kinh doanh của khách hàng, mô hình kinh doanh, quy trình kinh doanh và hoạt động, để xác định nhu cầu kinh doanh, thu thập yêu cầu và đưa ra giải pháp.

Một ngày làm việc điển hình của BA bao gồm:

Các cuộc họp với các bên liên quan của dự án và nhóm phát triển phần mềm
Làm việc với các công cụ phân tích
Yêu cầu kỹ thuật và tài liệu
Kiểm tra tính khả thi của giải pháp và nhận tư vấn chuyên môn từ các nhà phát triển
Tiến hành rất nhiều nghiên cứu và nghiên cứu về các phương pháp hay nhất.

Tuy nhiên, chỉ ghi lại các yêu cầu và kết nối các bên liên quan với các nhóm phát triển là không đủ. Một BA chuyên sâu phải là chuyên gia trong lĩnh vực của họ (fintech, thương mại điện tử, chăm sóc sức khỏe,....) và hiểu hoàn hảo về vòng đời phát triển phần mềm, để họ có thể biến ý tưởng của khách hàng thành các tính năng và nhiệm vụ cho nhà phát triển.

Dưới đây là danh sách các kỹ năng mà BA nên có để cạnh tranh trong lĩnh vực này vào năm 2023.

2. Kỹ năng mềm Business Analyst cần trang bị

Business Analyst cần trang bị các kỹ năng mềm cần thiết

Kỹ năng thương lượng

Vì BA đóng vai trò trung gian giữa khách hàng và nhóm phát triển phần mềm, nên các kỹ năng đàm phán xuất sắc sẽ rất hữu ích.

Để tạo ra một môi trường cộng tác hiệu quả, một BA phải tự tin và thân thiện. Một chuyên gia nên làm quen với chủ đề của cuộc họp, nêu rõ các mục tiêu và chuẩn bị trước các tài liệu trực quan như bản trình bày để giữ cho mọi người có cùng hiểu biết về mục tiêu chung.

Nhà phân tích kinh doanh cũng phải xem xét sự khác biệt về văn hóa để không khiến bất kỳ ai cảm thấy khó chịu hoặc bị phân biệt đối xử.

Trong quá trình đàm phán, một BA chuyên nghiệp sẽ có thể thỏa hiệp về các chủ đề được thảo luận và bảo vệ quan điểm của họ để xây dựng một sản phẩm làm hài lòng cả khách hàng, nhóm phát triển và người dùng cuối.

Quản lý kỳ vọng

Để quản lý đúng kỳ vọng của khách hàng, nhà phân tích nghiệp vụ thu thập các yêu cầu về sản phẩm, ghi lại chúng và biến chúng thành phạm vi công việc. Một số khách hàng, khi thảo luận về các yêu cầu, có thể đưa ra các giải pháp làm sẵn hoặc mô tả chi tiết cách họ nhìn nhận sản phẩm cuối cùng. Tuy nhiên, nhiệm vụ của BA là coi các yêu cầu là mục tiêu kinh doanh và các vấn đề phải được giải quyết.

Nói cách khác, để quản lý kỳ vọng của khách hàng và xây dựng một sản phẩm mong muốn, BA phải tìm ra các mục tiêu kinh doanh đằng sau mọi tính năng và yêu cầu sản phẩm mong muốn và nếu cần, hãy xây dựng kỳ vọng của khách hàng.

Giao tiếp bằng lời nói và thư từ

Giao tiếp bằng lời nói và bằng văn bản chiếm một nửa thời gian làm việc của các BA. Dưới đây là những yếu tố cần thiết trong giao tiếp mà mọi BA nên nắm vững:

Khả năng bày tỏ suy nghĩ, ý tưởng và thu hút mọi bên liên quan vào một cuộc trò chuyện
Giải quyết và ngăn ngừa xung đột
Chỉ huy hoàn hảo về nghi thức kinh doanh và kiến thức về các chi tiết cụ thể trong giao tiếp kinh doanh.

Kỹ năng giải quyết vấn đề

Xung đột và các vấn đề bất ngờ là một phần tự nhiên của bất kỳ dự án nào. Đó là lúc cần phải có những điểm mạnh của một BA như giải quyết vấn đề và xung đột.

Nhiệm vụ của BA là phát hiện các tắc nghẽn trong quá trình phát triển sản phẩm phần mềm ở giai đoạn đầu, ngăn chặn xung đột hoặc leo thang chúng nếu cần thiết để tìm ra giải pháp ở cấp độ cao hơn.

Điều hành cuộc họp

Các cuộc họp với các bên liên quan của dự án và nhóm phát triển là một phần thiết yếu trong công việc của BA. Nhà phân tích nghiệp vụ phải có khả năng:

Đặt chương trình họp và thời gian

Điều hành cuộc họp, điều khiển diễn giả, nhắc nhở họ về chương trình và mục tiêu cuộc họp nếu cần thiết

Tóm tắt một cuộc họp và cung cấp cho mọi người tham gia theo dõi sau đó.

Cố vấn

Một BA chuyên nghiệp luôn chia sẻ kiến thức chuyên môn của họ với người khác. Cố vấn cho đồng nghiệp, khả năng xây dựng chương trình giảng dạy và giáo dục cũng như tổ chức quá trình học tập trong nhóm là những kỹ năng mềm cần có đối với một BA.

3. Kỹ năng cứng Business Analyst cần trang bị

Business Analyst cần nhiều kỹ năng cứng khác nhau

Mô hình hóa

Để hiểu cấu trúc tổ chức của công ty, quy trình hoạt động, cơ hội phát triển và các nút thắt cổ chai, BA sử dụng các kỹ thuật lập mô hình khác nhau. Để được coi là có năng lực trong việc lập mô hình, một BA phải có khả năng tạo ra:

Các mô hình quy trình nghiệp vụ
Entity-Relationship (ER)
Biểu đồ trạng thái
Sơ đồ khối và thuật toán
Biểu đồ trình tự
Sơ đồ lớp
Sơ đồ hoạt động
Sơ đồ luồng dữ liệu (DFD)
Từ vựng miền: phân loại và bản thể học.

Ngăn xếp công nghệ

Vì một trong những trách nhiệm của BA là xây dựng phạm vi của dự án, nên sẽ rất hữu ích nếu bạn làm quen với hệ thống công nghệ được sử dụng trong dự án, tìm hiểu về những ưu và nhược điểm. Cuối cùng, thật tuyệt khi có một số kiến thức về một số công nghệ nhất định và biện minh cho sự lựa chọn của nhóm các nhà phát triển.

Lập trình cơ bản

Biết những điều cơ bản về lập trình, thử nghiệm và thuật toán hóa rất hữu ích cho các BA vì nó cho phép họ đưa ra các giải pháp kỹ thuật hiệu quả hơn, cho phép nhìn thấy bức tranh toàn cảnh hơn về hệ thống, nhận thấy sự không nhất quán về chức năng và ngăn chặn các tính năng dư thừa.

Để theo kịp nhóm phát triển và truyền đạt suy nghĩ một cách rõ ràng, BA cần thành thạo:

Khái niệm lập trình cơ bản

Viết kịch bản đơn giản

Kiến thức về một trong các ngôn ngữ lập trình như Python, R và Kotlin

Căn bản về lập trình hướng đối tượng

Cơ bản về BDD, TDD và thử nghiệm đơn vị

Khái niệm cơ bản về công nghệ web.

Kiến trúc và thiết kế phần mềm

Kiến thức về các giải pháp kiến trúc điển hình, ưu điểm và nhược điểm của chúng mang lại cho BA sự độc lập trong các quyết định kỹ thuật, giúp truyền đạt các mục tiêu kiến trúc một cách rõ ràng và cho phép họ giải quyết các vấn đề trong quá trình triển khai kỹ thuật của dự án.

Hơn nữa, một kiến trúc được ghi chép đầy đủ giúp phê duyệt các thay đổi với khách hàng, thảo luận những thay đổi đó với nhóm phát triển và so sánh các tùy chọn khả dụng khác nhau.

Dưới đây là danh sách các giải pháp kiến trúc điển hình giúp BA thay thế tốt:

Kiến trúc Service-oriented
Kiến trúc Client-server
Peer-to-peer
Kiến trúc Onion
Bus dữ liệu
Điện toán đám mây
SaaS, PaaS, IaaS.

Ngoài ra, BA phải có khả năng mô tả kiến trúc doanh nghiệp, sử dụng các khung cơ bản và tiêu chuẩn kiến trúc doanh nghiệp (TOGAF, Zachman, FEAF và Gartner) cũng như quen thuộc với các cơ chế tích hợp hệ thống.

Hệ thống quản lý dữ liệu

Một kỹ năng kỹ thuật hữu ích khác dành cho BA là kiến thức cơ bản về thiết kế cơ sở dữ liệu và SQL để viết các yêu cầu đơn giản. Đối với các BA trung và cấp cao, yêu cầu cao hơn. Họ có thể thiết kế cơ sở dữ liệu phức tạp (với phân đoạn, cụm, lưu trữ dữ liệu phân tán,....) và viết các yêu cầu và thủ tục phức tạp trong SQL.

Thật tuyệt khi biết các đặc thù của các hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu (DBMS) như MS SQL, DB2, Oracle, Postgres, MongoDB, OrientDB và MySQL; quản trị một DBMS tương ứng và thiết kế cơ sở dữ liệu hướng tài liệu.

Để tối ưu hóa hiệu suất của cơ sở hạ tầng CNTT, BA cần vận hành các khái niệm chuẩn hóa và không chuẩn hóa cũng như hiểu hậu quả của chúng.

Kiểm thử phần mềm

Các BA bắt đầu sự nghiệp của họ bằng cách chuyển từ đảm bảo chất lượng. Do đó, họ có được lợi thế cạnh tranh giữa các BA khác. Các cựu QA đã chuyển sang phân tích nghiệp vụ nhận thức được hoạt động bên trong của quy trình phát triển phần mềm, biết kiến thức cơ bản về lập trình và phân biệt các yêu cầu được viết tốt với các yêu cầu được viết kém.

Cho dù một BA đã có nền tảng về đảm bảo chất lượng hay chưa, thật tuyệt khi biết và áp dụng những điều sau:

Khái niệm cơ bản về kiểm thử phần mềm – các loại, lĩnh vực ứng dụng và các thành phần chính

Thử nghiệm chức năng

Thử nghiệm tự động hóa

Kiểm tra chấp nhận

ISO2500 cụ thể

Kiểm tra yêu cầu

Thiết kế giao diện

Một BA khéo léo cũng là một nhà thiết kế UX. Kỹ năng UX giúp BA tìm ra sự thỏa hiệp giữa yêu cầu của khách hàng, giải pháp của nhà thiết kế có thể không tương quan với mục tiêu kinh doanh và nhu cầu của người dùng cuối. Ngoài ra, kiến thức về kiến thức cơ bản về thiết kế giao diện, nguyên tắc thiết kế lấy người dùng làm trung tâm và thiết kế trung tâm tác vụ cũng như tạo các nguyên mẫu đơn giản giúp BA giao tiếp với các nhà thiết kế UX và tìm ra các giải pháp phù hợp nhất.

Business intelligence

Trí tuệ kinh doanh (BI) là một kỹ năng hữu ích khác dành cho BA giúp chuyển đổi những hiểu biết sâu sắc có được từ thị trường mà một tổ chức đang hoạt động và dữ liệu về trạng thái nội bộ của tổ chức.

Đối với người mới bắt đầu, BA tìm hiểu vòng đời dữ liệu từ nguồn hệ thống đến màn hình cuối trong hệ thống BI, xử lý phân tích trực tuyến (OLAP), yêu cầu MDX đơn giản, sơ đồ lưu trữ dữ liệu chung và cơ chế cập nhật dữ liệu trong các kho lưu trữ đó.

Các công cụ BI phổ biến giúp BA thiết kế kho lưu trữ dữ liệu, xây dựng cơ chế tích hợp và áp dụng các giao thức trao đổi dữ liệu khác nhau bao gồm SSAS, SSRS, SSIS, Oracle BI, Tableau và Qlikview.

Có thể nói, để trở thành một Business Analyst, bạn sẽ cần rất nhiều kỹ năng. Tuy nhiên, điều đó cũng mở ra cơ hội nhiều hơn cho một công việc có thu nhập hấp dẫn. Mong rằng những thông tin được tổng hợp trên đây sẽ hữu ích với bạn đọc. Đừng quên đón xem các bài viết mới nhất sẽ được cập nhật tại BAC's Blog.

Nguồn tham khảo:

https://anywhere.epam.com/

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

IT Business Analyst cần trang bị kỹ năng gì trong năm 2025?

IT Business Analyst là vai trò yêu cầu nhiều kỹ năng bao gồm cả kỹ thuật và kỹ năng mềm. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của lĩnh vực công nghệ, tiêu chuẩn về một IT Business Analyst cũng có nhiều thay đổi. Hãy cùng BAC khám phá chi tiết.
Top 5 kỹ năng mềm và kỹ thuật BA cần có để thành công trong dự án

BA đóng vai trò trung gian trong doanh nghiệp, giúp chuyển hóa nhu cầu kinh doanh thành giải pháp cụ thể. Để đảm bảo dự án vận hành suôn sẻ, BA không chỉ cần kiến thức nghiệp vụ mà còn phải sở hữu những kỹ năng, kỹ thuật then chốt.
Cách dùng Claude AI để tóm tắt văn bản, viết báo cáo cực nhanh

Cùng BAC tìm hiểu cách dùng Claude AI để tóm tắt văn bản, viết báo cáo, hỗ trợ học tập và sáng tạo nội dung cực nhanh, dễ hiểu cho người mới. Với sự trợ giúp của Claude AI, bạn có thể tiết kiệm hàng tá thời gian mà vẫn đảm bảo chất lượng công việc.
Cách dùng ChatGPT để học tiếng Anh hiệu quả trong năm 2025

Bạn có biết ChatGPT không chỉ là công cụ hỗ trợ mạnh mẽ trong công việc mà còn có thể “đóng vai” một người thầy không. BAC đã tổng hợp các bước để bạn tận dụng ChatGPT cho việc học tiếng Anh trong năm 2025, thử ngay nhé.

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

IT Business Analyst cần trang bị kỹ năng gì trong năm 2025?

Top 5 kỹ năng mềm và kỹ thuật BA cần có để thành công trong dự án

Cách dùng Claude AI để tóm tắt văn bản, viết báo cáo cực nhanh

Cách dùng ChatGPT để học tiếng Anh hiệu quả trong năm 2025

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC