Oct 28, 2020

Những yếu tố tư duy BA cần trong Agile

Trong lĩnh vực phát triển công nghệ phần mềm, việc thay đổi, áp dụng và cải tiến quy trình là một điều thiết yếu. Chính vì vậy, những ai làm việc trong lĩnh vực này cũng cần trang bị cho mĩnh kĩ năng thích nghi môi trường mới. Người phân tích nghiệp vụ (Business Analyst - BA) chắc chắn không phải là ngoại lệ.

1. Khái niệm

Mô hình Agile Software Development là một phương pháp phát triển phần mềm linh hoạt và thực hành dựa trên các giá trị và các nguyên lý được nêu ra trong tuyên ngôn Agile. Nó là quá trình làm việc tương tác và tích hợp, thúc đẩy sự lặp đi lặp lại trong suốt vòng đời phát triển phần mềm của dự án, nhằm đưa sản phẩm đến tay người dùng càng nhanh càng tốt.
Mô hình Waterfall (Mô hình thác nước) là một mô hình cổ điển được sử dụng trong suốt vòng đời phát triển hệ thống (SDLC). Nó được gọi là thác nước vì mô hình này được áp dụng theo tính tuần tự từ giai đoạn này sang giai đoạn khác và không được quay lại giai đoạn trước để xử lí các thay đổi trong yêu cầu. Hay nói cách khác, mỗi giai đoạn cần phải được hoàn thiện đầy đủ trước khi bước sang các giai đoạn tiếp theo.

2. So sánh Agile và Waterfall

Giống nhau

Cả hai phương pháp này dùng cho quy trình phát triển phần mềm khác nhau. Mặc dù chúng khác nhau trong cách tiếp cận, nhưng cả hai phương pháp đều hữu ích, tùy thuộc vào yêu cầu và loại dự án.

Khác nhau

Waterfall	Agile
Quá trình phát triển phần mềm tuần tự từ đầu cho đến khi kết thúc.	Quá trình phát triển phần mềm được lặp đi lặp lại.
Chỉ khi hoàn thành dự án mới có thể kiểm tra và bàn giao sản phẩm cho khách hàng. Nếu có thay đổi gì hoặc tìm thấy lỗi cần khắc phục thì dự án phải bắt đầu lại từ đầu.	Lỗi có thể được sửa giữa dự án. Phải có sự giao tiếp chặt chẽ để tiếp nhận các yêu cầu, thay đổi từ phía khách hàng.
Khách hàng chỉ được xem sản phẩm khi kết thúc dự án.	Khách hàng có thể thường xuyên xem và kiểm tra sản phẩm, đưa ra các nhu cầu để thay đổi kịp thời, nhanh chóng.

Để chuyển đổi từ mô hình Waterfall sang mô hình Agile thì liên quan đến việc thay đổi tư duy để có thể thích nghi với môi trường làm việc mới này.

Đi sâu hơn về Agile, bạn cần nắm vững 4 giá trị cốt lõi sau của Agile:

Bốn giá trị cốt lõi của Agile

Individuals and interactions over processes and tools. Tạm dịch là nỗ lực làm việc của các thành viên trong đội dự án và sự hỗ trợ lẫn nhau tốt hơn các quy trình và công cụ kiểm soát.
Working software over comprehensive documentation. Phần mềm chạy tốt hơn là tài liệu đầy đủ, nhằm đảm bảo sau khi hoàn thành dự án thì phần mềm sẽ đáp ứng được nhu cầu của khách hàng.
Customer collaboration over contract negotiation. Tạm dịch là việc khách hàng tương tác sẽ tốt hơn là việc đàm phán dựa trên nội dung hợp đồng. Vì vậy, cần phải nắm được các nhu cầu của khách hàng để tư vấn và điều chỉnh kế hoạch thay vì chỉ dựa vào các điều khoản có trên hợp đồng.
Responding to change over following a plan. Tạm dịch là thích nghi trước sự thay đổi tốt hơn là thực hiện theo kế hoạch đã đề ra, khuyến khích thích nghi với các sự thay đổi như là thay đổi về công nghệ, nhân sự, deadline,….

3. Quy trình Agile

Có nhiều phương pháp Agile khác nhau, ở bài viết này là dựa trên “Scrum” – đây là một phương pháp được dùng rộng rãi nhất trong Agile. Mỗi lần lặp lại của Scrum còn được gọi là Sprint (vòng lặp).

Bài viết này chỉ ra sự khác nhau về những gì BA (chuyên viên phân tích) mong đợi trong môi trường agile-driven so với môi trường truyền thống, đặc biệt là những BA phải thay đổi một cách đột ngột hoặc cho những BA mới bước vào làm việc.

4. Các yếu tố BA cần có khi làm việc trong môi trường Agile

4.1. Sự tương tác trực tiếp với nhiều người dùng cuối và Product Owner

Với các phương pháp truyền thống, BA được mong đợi và khuyến khích tương tác với các bên liên quan từ nhiều lĩnh vực khác nhau. Như các Scrum xác định, không có vai trò của “Business Analyst” trong Scrum, chỉ có Product Owner (PO: chủ sở hữu sản phẩm), Scrum Master, và Development Team (đội ngũ phát triển).

Bạn cũng có thể đọc thêm về Scrum Guide tại đây

Vậy, tại sao BA có mặt và cần có trong Scrum Team?

Thực tế, PO đôi khi không đủ “chuyên môn” của mỗi nhóm người dùng, đặc biệt là khi sản phẩm cuối cùng được mong đợi sẽ phục vụ cho lượng lớn và đa dạng cơ sở người dùng. Do đó, BA có thể cần có trong các nhóm scrum để liên lạc với các bên liên quan để làm rõ về các yêu cầu vượt quá chuyên môn hoặc năng lực của PO. Trường hợp PO không có để theo dõi chi tiết các nhu cầu này, BA có thể hỗ trợ quy trình này và tăng tốc độ phát triển của user stories, thay vì phải tìm một người khác vào vị trí PO.
Tùy vào phạm vi phát triển của dự án, càng nhiều stakeholders (các bên liên quan) sẽ cần có nhiều BA hơn để tương tác với nhau. Ngoài ra cần phải khơi gợi các yêu cầu cũng như bản thiết kế mẫu (mockups) để làm rõ các user stories. Suy cho cùng, BA đóng một vai trò quan trọng trong Scrum Team để hỗ trợ cho PO, hơn thế nữa BA có thể đứng ra làm đại diện cho PO.

4.2. Từ Tài liệu đặc tả yêu cầu (RSDs) đến những việc cần làm (Product Backlog)

RSDs có công trong vòng đời phát triển phần mềm truyền thống, các tài liệu này thường dài và mô tả chi tiết. RSD thường chứa các danh sách câu lệnh “Hệ thống sẽ…” để đặc tả các yêu cầu cụ thể trước khi bàn giao cho Development team, nhằm đảm bảo công việc được thực hiện theo đúng tiến độ.

Các yêu cầu trong RSD có thể được viết dưới hình thức “user stories”, nhưng các user stories trong Product Backlog thì không cần thiết phải chi tiết như trong RSD, chỉ cần xây dựng các user stories mà nó cần cho các sprint tiếp theo.

4.3. Các cập nhật trạng thái đến các cuộc họp hàng ngày (Daily Stand-up)

Ở mô hình Waterfall, các công việc được cập nhật hàng tuần, hàng tháng cho các cấp quản lý trực tiếp (điều này thì tùy thuộc vào mô hình của các doanh nghiệp).

Trong khi đó, Scrum có thể thực hiện các cuộc họp hằng ngày. Mục tiêu của việc này cơ bản là như là: Hôm qua đã làm được những gì? Hôm nay phải hoàn thành những gì? Các trở ngại khi làm việc? …

4.4. Từ các Tasks (nhiệm vụ) thành Epics (Hạng mục công việc), Features (Tính năng), Stories và Sub-Tasks (Nhiệm vụ phụ)

Với cách tiếp cận truyền thống (Waterfall), các công việc khơi gợi yêu cầu như là: phỏng vấn và các cuộc hội thảo để khảo sát lấy ý kiến sẽ được thể hiện như một chuỗi các nhiệm vụ hoặc các hoạt động mà BA phải thực hiện với mục đích xác định các yêu cầu, đây cũng như là một phần của kế hoạch dự án.
Với Scrum, những công việc này không chỉ là quản lý những việc phải làm cho riêng BA, mà nó cần được liên kết với Epic để đạt được các mục tiêu chạy nước rút (sprint goal). Epic là những hạng mục công việc rất lớn để mang lại giá trị cho khách hàng, điều này cho thấy các epic sẽ ít có khả năng hoàn thành khi thực hiện sprint chỉ một lần.

5. Tổng kết

Tóm lại, không phải công ty chọn triển khai nhanh hay chậm thì xác định được sự thành công, mà đó còn là khả năng xác định cách làm việc giữa sự nhanh nhẹn và tính nghiêm khắc để đạt được lợi ích cho các bên liên quan. Về việc thay đổi tư duy, thì nó rất quan trọng đối với BA bởi vì nó liên quan đến các nguyên tắc chính trong Agile, nó là điểm khác biệt so với các nguyên tắc thông thường khác trong tổ chức truyền thống.

Đây là bài báo cáo tổng hợp dựa trên kết qủa cuộc khảo sát phân tích Phương pháp Agile từ các cá nhân và tổ chức đang làm việc trong môi trường Agile (năm 2019) của BA-Squard: Link tại đây. Bài báo cáo này sẽ cho bạn nhiều thông tin bổ ích liên quan đến tình hình áp dụng mô hình Agile trên thế giới hiện nay.

Hi vọng với bài viết ngắn được tổng hợp này từ BAC đã mang đến cho các bạn làm BA những thông tin bổ ích về môi trường làm việc Agile. Những yếu tố trên sẽ giúp bạn chuẩn bị tư thế và kiến thức trước khi bắt đầu vào một dự án phát triển phần mềm theo phương pháp Agile – Scrum.

Nguồn tham khảo:

https://www.businessanalystlearnings.com/

https://www.projectmanager.com/waterfall-methodology

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất.

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

Mục đích chính của phân tích dữ liệu là gì? Ứng dụng thực tế trong công việc

Mục đích chính của phân tích dữ liệu là gì và làm thế nào để ứng dụng trong công việc là những câu hỏi thường gặp. BAC sẽ giúp bạn tổng hợp những kiến thức nền tảng thông qua các ví dụ thực tế, gần gũi.
Bài tập phân tích dữ liệu trong kinh doanh cho người mới bắt đầu có đáp án

Bạn muốn tìm bài tập phân tích dữ liệu trong kinh doanh cho người mới bắt đầu có đáp án? Bạn là người mới và chưa biết phải bắt đầu từ đâu? Hãy để BAC giúp bạn thông qua hướng dẫn chi tiết ở đây.
Dữ liệu thứ cấp là gì? phương pháp phân tích dữ liệu thứ cấp là gì?

Nếu bạn đang tìm hiểu về phân tích dữ liệu và gặp khái niệm dữ liệu thứ cấp thì đây là bài viết dành cho bạn. BAC sẽ giúp bạn tìm hiểu tất cả thông tin như định nghĩa, đặc điểm, ưu và nhược điểm cũng như những phương pháp phân tích.
Business Analyst thời đại AI: Cơ hội, thách thức và kỹ năng cần có để không bị thay thế

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi ngành phát triển phần mềm, ảnh hưởng đến vai trò của Business Analyst (BA). Hãy phân tích BA cần làm gì để thích nghi ở thời đại mới

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

Mục đích chính của phân tích dữ liệu là gì? Ứng dụng thực tế trong công việc

Bài tập phân tích dữ liệu trong kinh doanh cho người mới bắt đầu có đáp án

Dữ liệu thứ cấp là gì? phương pháp phân tích dữ liệu thứ cấp là gì?

Business Analyst thời đại AI: Cơ hội, thách thức và kỹ năng cần có để không bị thay thế

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC