Jul 30, 2020

Một số ví dụ về BPMN

BPMN (Business Process Model and Notation) là một tiêu chuẩn OMG (Object Management Group) dành riêng cho mô hình hóa quy trình nghiệp vụ và cũng là một những tài liệu quan trọng không chỉ trong kinh tế mà trong cả lĩnh vực IT (Information Technology – Công nghệ Thông tin). Biểu đồ BPMN xác định chi tiết các quy trình (Process), trình tự (sequences), sự kiện (Event), nhiệm vụ (Task), cổng (Gateway), làn đường (Lanes), nhóm (Pool), v.v.

Một lưu đồ BPMN chuẩn sẽ cung cấp các quy trình và góc hiểu về những quy trình nghiệp vụ nội bộ đó trong các ký hiệu đồ họa và cho phép doanh nghiệp khả năng sắp xếp và kết nối các quy trình với nhau trong một quy chuẩn quản lí.

Trong bài viết này, BAC sẽ đưa ra một số ví dụ về BPMN và giải thích ý nghĩa của từng ký hiệu trong từng ví dụ cụ thể để bạn đọc có thể hình dùng cách sử dụng chúng sao cho phù hợp.

1. Ví dụ một số kí hiệu sử dụng trong BPMN

Ví dụ 1: Quy trình shipment của một nhà bán lẻ phần cứng

Hình trên thể hiện quy trình chuẩn bị các kiện hàng đủ điều kiện để sẵn sàng giao cho khách hàng của một nhân viên bán lẻ phần cứng.

Trong ví dụ này có 1 pool (Hardeware retailer) và nhiều lanes cho nhiều đối tượng liên quan trong quy trình trên (nhân viên kho, nhân viên clerk, quản lý logistics).

Sự kiện bắt đầu (start event) “goods to ship”, ta có 2 sự kiện cần làm song song với nhau (parallel gateway – biểu tượng hình thoi ký hiệu chữ thập). Trong khi người nhân viên clerk đang xác định đó món hàng đó gửi theo hình thức bình thường hay đặc biệt thì người nhân viên kho cần phải sẵn sàng để đóng gói hàng hóa.

Sau khi nhân viên clerk xác định được phương thức vận chuyển là bình thường hay đặc biệt thì sẽ có những cách xử lí khác nhau. Điều này thể hiện ở hình thoi mode of delivery (the exclusive gateway – xảy ra 1 trong 2 trường hợp, nhánh này hoặc nhánh kia).

Đối với hàng hóa vận chuyển đặc biệt (tức là bảo hiểm đã bao gồm trong dịch vụ hàng hóa đó) thì nhân viên clerk sẽ lấy thông tin kiện hàng đó và yêu cầu khách hàng điền thông tin cần thiết khác.
Đối với hàng hóa vận chuyển bình thường thì nhân viên clerk sẽ kiểm tra có cần thêm hay không bảo hiểm cho món hàng đó. Nếu bảo hiểm là bắt buộc thì quản lí logistics sẽ đưa ra mức bảo hiểm cụ thể. Với tất cả những kiện hàng vận chuyển thường thì nhân viên clerk cũng đều phải luôn luôn điền mã bưu chính cho chúng. Điều này thể hiện qua ký hiệu hình thoi có hình tròn nét liền ở trong (inclusive gateway).

Sau những quy trình trên thì khách hàng đều cần phải hoàn tất những thông tin giấy tờ khác. Sau đó, kiện hàng sẽ được vận chuyển đến kho để nhân viên kho đóng hàng và chuyển đi.

Ví dụ 2: Quy trình đặt hàng và vận chuyển piza

Trong quy trình có 2 pools (khách hàng và nhà hàng piza) và nhiều lanes (nhân viên đứng quầy, đầu bếp, và nhân viên giao hàng).

Sự kiện bắt đầu là khách hàng muốn đăt piza. Họ lên website, lựa chọn piza và tiến hành đặt hàng. Ngay lúc này nhân viên đứng quầy piza sẽ nhận được một tin nhắn đặt hàng từ vị khách hàng đó. Trong lúc đợi nhận piza, khách hàng sẽ có những hành động khác nhau, thì cũng dựa từng event như vậy sẽ có những events khác xảy ra. Điều này thể hiện ở biểu tượng hình thoi và có nhiều lớp hình tròn bên trong (Even-based gateway).

Đúng vậy, một là khách hàng sẽ không làm chỉ đợi piza giao đến và thanh toán toán. Sau đó là tận hưởng piza và đã giải quyết được nhu cầu của họ.

Nhưng trường hợp trong lúc đợi, có thể họ phải đợi quá lâu trong khoảng 1h đổ lại. Thời gian tối đa khách hàng có thể đợi thể hiện ở biểu tượng đồng hồ trong lưu đồ (Timer). Khách hàng sẽ có xu hướng nhắn tin với nhân viên piza để hỏi, liệu họ đã sắp giao hàng chưa. Trong lúc này, khi đầu bếp nhận được thông tin đặt hàng của khách, họ sẽ đồng thời làm bánh (Parallel gateway). Sự kiện này diễn ra song song trong lúc khách hàng đợi giao hàng. Sau khi bánh làm xong sẽ được chuyển cho nhân viên giao hàng và họ sẽ theo địa chỉ trên đơn hàng để giao.

Như đã nói ở trên, thì khách hàng thanh toán thì nhân viên viên giao hàng sẽ nhận tiền và họ sẽ gửi lại hóa đơn cho họ. Thể hiện cho điều này là 2 luồng thông tin vào và ra trên lưu đồ.

Nói thêm về biểu tượng tin nhắn có 2 đường viên bên ngoài trong lưu đồ, lúc khách hàng hỏi trạng thái đơn hàng và nhận tin nhắn hàng đã giao đến nơi. Đây là biểu tượng cho tin nhắn xuất hiện ngay lập tức. (Message).

Hoàn tất các việc trên, quy trình sẽ kết thúc (End).

Bạn có thể xem thêm về ví dụ này: https://bit.ly/BPMN_2_0_examples_non_normative_document

2. Ví dụ sử dụng hợp lí các kí hiệu trong BPMN

Tuy nhiên, có một số trường hợp bạn không cần sử dụng những kí hiệu trong BPMN quá phức tạp, nhưng vẫn đảm bảo thể hiện sự hiểu đúng về quy trình nghiệp vụ. Ví dụ sau sẽ làm rõ điều này. Ngữ cảnh là viết lưu đồ cho quá trình tạo bill đã được tính mã giảm giá.

Trường hợp sử dụng chưa hợp lí:

Có thể thấy không cần thiết phải chia thành nhiều trường hợp như sơ đồ cây quyết định như trên. Vì cứ mỗi tiêu chí được thêm vào thì nó sẽ tăng các trường hợp lên theo cấp số nhân.

Vậy sử dụng hiệu quả BPMN cho quy trình trên ta chỉ cần thể hiện như sau:

Với 2 ví dụ trên, BAC hi vọng sẽ giúp các bạn hiểu hơn về cách dùng các kí hiệu trong BPMN để thể hiện chính xác và hợp lí các mối quan hệ của các bên liên quan, tính chất các sự kiện xảy trong quy trình nghiệp vụ được mô tả.

Có thể tra cứu các ký hiệu chuẩn BPMN 2.0 - có thể tham khảo ở đây. Để rõ hơn từ cơ bản đến nâng cao cũng như ứng dụng thực tế ra sao, BAC có thiết kế chương trình BPMN đặc biệt:

Khóa học ứng dụng BPMN:

Thông tin chi tiết khóa học BPMN: https://www.bacs.vn/vi/khoa-hoc/ung-dung-bpmn/
Hoặc: https://bpmn.bacs.vn/

Nguồn tham khảo:

Http://www.bpmn.org/
Https://camunda.com/bpmn/examples/
https://www.omg.org/cgi-bin/doc?dtc/10-06-02

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất.

Ban biên tập nội dung BAC

Click để đọc tiếp

Business Analyst thời đại AI: Cơ hội, thách thức và kỹ năng cần có để không bị thay thế

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi mạnh mẽ ngành phát triển phần mềm, ảnh hưởng trực tiếp đến vai trò của Business Analyst (BA). Bài viết phân tích BA cần làm gì để thích nghi, nâng cấp kỹ năng và đón đầu các cơ hội trong thời đại AI.
Prototype sớm - Nghệ thuật hiện thực hóa ý tưởng của BA thông minh

Thời đại AI mở ra cơ hội mới cho BA: biến ý tưởng thành sản phẩm nhanh chóng bằng prototype sớm. Đây là chìa khóa giúp kiểm chứng giá trị, thúc đẩy sáng tạo và khai thác tối đa sức mạnh công nghệ.
10 Thuật ngữ AI ai cũng nên biết

Khám phá 10 thuật ngữ quan trọng nhất trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) cùng BAC – từ AI, Machine Learning đến Generative AI, Copilot và hơn thế nữa. Bài viết được biên dịch từ nguồn Microsoft, giúp bạn hiểu rõ cách công nghệ này hoạt động và đang thay đổi thế giới. Một tài liệu nhập môn hoàn hảo cho người mới, chuyên viên công nghệ hay bất kỳ ai muốn bắt kịp làn sóng chuyển đổi số.
Học AI từ con số 0: Lộ trình đơn giản cho người mới bắt đầu

Khám phá lộ trình học AI đơn giản cho người mới bắt đầu cùng BAC. Bạn không cần giỏi lập trình để có thể học AI và trở thành chuyên gia. Những kiến thức này hoàn toàn có thể được tiếp thu và ứng dụng thực tế bởi tất cả mọi người.

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

Business Analyst thời đại AI: Cơ hội, thách thức và kỹ năng cần có để không bị thay thế

Prototype sớm - Nghệ thuật hiện thực hóa ý tưởng của BA thông minh

10 Thuật ngữ AI ai cũng nên biết

Học AI từ con số 0: Lộ trình đơn giản cho người mới bắt đầu

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC