Jan 18, 2022

Các nguyên tắc tâm lý học trong thiết kế UX - Phần 4

Đây là bài viết cuối cùng trong chuỗi những bài viết về nguyên tắc tâm lý học trong thiết kế. Các nguyên tắc hôm nay sẽ đề cập đến Cognitive Bias - thiên kiến nhận thức - là những định luật về khuynh hướng thiên vị trong tư duy của con người dựa trên những nghiên cứu trước đó. Từ đó có thể dựa trên những “điểm yếu” mà đưa ra những thiết kế phù hợp, dễ sử dụng.

Chuỗi bài viết Các nguyên tắc tâm lý học trong thiết kế UX sẽ bao gồm 4 phần. Mời bạn tham khảo các phần trước đó của chuỗi bài viết:

1. Luật Peak-end

Định nghĩa: Mọi người có xu hướng đánh giá trải nghiệm chủ yếu dựa trên cảm giác của họ ở thời điểm đỉnh cao (peak) và lúc kết thúc (end) thay vì tổng số hoặc trung bình mỗi trải nghiệm.

Khi xây dựng mỗi ứng dụng, hãy chú ý nhiều nhất đến những khoảnh khắc cuối cùng của hành trình người dùng. Ví dụ, Mailchimp là một dịch vụ email nổi tiếng được nhiều người tin tưởng sử dụng, tuy nhiên khá nhiều người cảm thấy bối rối và lo lắng khi trong lần đầu sử dụng bởi họ lo lắng rằng có thể họ sẽ gây ra lỗi, sự cố. Vậy nên, trong lần kết thúc cuối cùng sẽ có phương thức xác thực lại thêm với hình minh họa độc đáo, đáng yêu nhằm dịu bớt đi sự lo lắng của người dùng.

Sau đó khi đã gửi mail thành công, bạn sẽ được chuyển hướng đến màn hình “đập tay” nhằm thể khích lệ người dùng rằng họ đã hoàn thành một công việc của mình.

Xác định những khoảnh khắc khi sản phẩm của bạn hữu ích nhất, có giá trị hoặc mang tính giải trí và thiết kế để làm hài lòng người dùng cuối. Trong đó, để xác định được đâu là những giai đoạn, khoảnh khắc “thu hút” nhất của ứng dụng/trang web, bạn cần xây dựng bản đồ hành trình để xác định những thách thức và cơ hội.

Tương tự như trong đời sống, người dùng sẽ nhớ đến những trải nghiệm tiêu cực lâu hơn là những trải nghiệm tích cực. Chờ đợi là một trong những cảm giác tiêu cực mà bất kỳ người dùng nào cũng không thích. Để giảm bớt cảm giác này, Uber đã tập trung vào ba khái niệm để làm giảm cảm giác tiêu cực từ khách hàng là: Chán ghét sự nhàn rỗi, tính minh bạch trong hoạt động và hiệu ứng gradient mục tiêu. Hình ảnh về toàn bộ hành trình sẽ được chia sẻ chi tiết và cụ thể để người dùng có thể dễ dàng nắm bắt và cảm thấy mình đang trong thế “chủ động” hơn.

Tuy nhiên, không có một ứng dụng nào không có lỗi, vậy nên hãy tìm cách để người dùng chấp nhận lỗi đó và cảm thấy dễ chịu hơn. Bằng những khiếu hài hước, những trang web này đã thể hiện lỗi qua những hình hoạt hình gần gũi làm người dùng cảm thấy đáng yêu nhiều hơn là giận dữ

2. Hiệu ứng Serial Position

Định nghĩa: Người dùng có xu hướng ghi nhớ tốt nhất các mục tiêu đầu tiên và cuối cùng trong một chuỗi.

Trong thiết kế UX, những mục nội dung đầu và cuối là những nội dung quan trọng và giúp ứng dụng/trang web tăng tỉ lệ chuyển đổi. Ví dụ trong bán hàng, hãy đặt các lợi ích chính của sản phẩm lên đầu danh sách và cuối cùng là những ưu đãi thuyết phục như “miễn phí giao hàng”, “hoàn tiền 10%” để người dùng có quyết định “chốt deal” nhanh nhất.

Định vị các thao tác chính ở ngoài cùng bên trái và bên phải trong các yếu tốt như điều hướng có thể tăng khả năng ghi nhớ. Trong các ứng dụng trên điện thoại iPhone, chúng ta thấy những nội dung quan trọng thường sẽ đặt ở đầu hoặc cuối của thanh điều hướng để người dùng có thể dễ dàng thao tác cũng như ghi nhớ.

3.Hiệu ứng Von Restorff

Định nghĩa: Đây là hiệu ứng cô lập, dự đoán rằng khi có nhiều đối tượng giống nhau, đối tượng khác biệt với các đối tượng còn lại sẽ được ghi nhớ nhiều nhất.

Các nhà thiết kế UX hãy làm cho các thông tin quan trọng hoặc các hành động quan trọng trở nên khác biệt về mặt hình ảnh, như thế sẽ thu hút được người dùng nhiều hơn. Thay vì để icon và chữ mô tả như những mục khác, Watson muốn người dùng chú trọng hơn vào trang đầu tiên nên đã bố trí logo Watson với màu sắc logo nổi bật hơn.

Tuy nhiên, để tránh trường hợp những người bị khiếm thị màu sắc hoặc thì lực kém thì các nút cần gây chú ý có kích thước to hơn cũng là một trong những ý tưởng tuyệt vời. Trên điện thoại, nút chụp hình luôn được bố trí ở giữa và lớn hơn để người dùng không chỉ dễ dàng chụp ảnh hơn mà còn giúp tất cả người dùng có thể cảm nhận được “đây là nút để chụp hình”.

Những nút Call to action luôn quen thuộc khi các bạn truy cập đến sàn thương mại điện tử hoặc ứng dụng trên điện thoại. bạn có thể thấy minh họa dễ dàng qua danh sách giá của Google Drive bên dưới.

Hiệu ứng chuyển động cũng là một trong những cách để gây chú ý hiệu quả. Tuy nhiên, hãy nên tiết chế vì nếu bạn ứng dụng hiệu ứng quá nhiều có thể gây rối mắt người dùng đấy!

4. Hiệu ứng Zeigarnik

Định nghĩa: Mọi người nhớ nhiệm vụ chưa hoàn thành hoặc bị gián đoạn tốt hơn là các nhiệm vụ đã hoàn thành.

Với hiệu ứng này, người dùng được cung cấp đầy đủ các danh sách về công việc và phần thưởng họ sẽ có động lực để thực hiện hơn. Hiệu ứng này rất hiệu quả đối với các nhà phát triển game, các game thủ sẽ phải “trắng đêm” để cày cuốc và hoàn thành các nhiệm vụ mà nhà phát triển đề ra. Điều này thúc đẩy họ chơi game nhiều hơn để giải tỏa nỗi căng thẳng khi còn nhiệm vụ vẫn dang dở.

Duolingo thường hay có những thông báo chỉ có XXX người có thể đạt được liên tục 3 streak. Dù chúng ta không biết những điều “chú vẹt” này nói có đúng hay không nhưng thật sự chúng ta đều có động lực hơn rất nhiều để duy trì steak đúng không? Vậy nên một số “lời nói dối ngọt ngào” này cũng rất có lợi trong UX mà các bạn nên bỏ túi.

Vậy là đã kết thúc chuỗi 4 bài viết về các nguyên tắc tâm lý học trong thiết kế. Bây giờ thì bạn hãy ngồi và hệ thống lại tất cả các nguyên tắc để ghi nhớ và áp dụng chúng thật hiệu quả. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hãy bình luận bên dưới để cùng nhau thảo luận nhé!

Nguồn tham khảo:

lawsofux.com

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất

Ban biên tập nội dung - BAC

Click để đọc tiếp

Mục đích chính của phân tích dữ liệu là gì? Ứng dụng thực tế trong công việc

Mục đích chính của phân tích dữ liệu là gì và làm thế nào để ứng dụng trong công việc là những câu hỏi thường gặp. BAC sẽ giúp bạn tổng hợp những kiến thức nền tảng thông qua các ví dụ thực tế, gần gũi.
Bài tập phân tích dữ liệu trong kinh doanh cho người mới bắt đầu có đáp án

Bạn muốn tìm bài tập phân tích dữ liệu trong kinh doanh cho người mới bắt đầu có đáp án? Bạn là người mới và chưa biết phải bắt đầu từ đâu? Hãy để BAC giúp bạn thông qua hướng dẫn chi tiết ở đây.
Dữ liệu thứ cấp là gì? phương pháp phân tích dữ liệu thứ cấp là gì?

Nếu bạn đang tìm hiểu về phân tích dữ liệu và gặp khái niệm dữ liệu thứ cấp thì đây là bài viết dành cho bạn. BAC sẽ giúp bạn tìm hiểu tất cả thông tin như định nghĩa, đặc điểm, ưu và nhược điểm cũng như những phương pháp phân tích.
Business Analyst thời đại AI: Cơ hội, thách thức và kỹ năng cần có để không bị thay thế

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi ngành phát triển phần mềm, ảnh hưởng đến vai trò của Business Analyst (BA). Hãy phân tích BA cần làm gì để thích nghi ở thời đại mới

Bình luận

Lê Anh Tuấn

Chuyên viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi là nhân sự thuộc Trung tâm Phát triển CNTT – Khối Ngân hàng số, hiện đang đảm nhiệm vai trò kiểm thử phần mềm (tester). Việc tham gia khóa học Business Analyst đã mang lại cho tôi góc nhìn toàn diện và rõ ràng hơn về vai trò của BA trong lĩnh vực ngân hàng.

Khóa học Fundamental Business Analysis tại BAC không chỉ giúp tôi hiểu đúng bản chất công việc BA mà còn hỗ trợ phát triển tư duy nghiệp vụ – từ tiếp cận giải pháp kỹ thuật sang tập trung vào nhu cầu người dùng. Phương pháp giảng dạy kết hợp lý thuyết và thực hành thực tiễn, cùng các hoạt động mô phỏng, thảo luận nhóm đã giúp tôi nâng cao kỹ năng giao tiếp, phân tích và trình bày yêu cầu – những năng lực thiết yếu để phối hợp hiệu quả giữa các bên trong dự án công nghệ.

Xem chi tiết +
Huỳnh Cao Cường

Nhân viên HO - Kỹ thuật Ngân hàng số Eximbank

Tôi hiện đang công tác tại Trung tâm Phát triển CNTT – Khối CNTT, với vai trò là nhân sự chức năng phụ trách mảng Ngân hàng số, chuyên sâu về kiểm thử phần mềm (Tester). Trước khi tham gia khóa học Fundamental Business Analysis do BAC tổ chức, tôi từng hình dung BA chỉ đơn thuần là cầu nối giữa bộ phận kỹ thuật và nghiệp vụ.

Tuy nhiên, quá trình học đã giúp tôi nhận thức rõ hơn về bản chất và tầm quan trọng của vị trí này. BA không chỉ kết nối các bên liên quan, mà còn giữ vai trò định hình yêu cầu, đảm bảo giải pháp được thiết kế đúng mục tiêu và sát với nhu cầu thực tế. Khóa học đã trang bị cho tôi tư duy phân tích bài bản, khả năng diễn đạt yêu cầu rõ ràng, và kỹ năng phối hợp hiệu quả trong môi trường dự án đa chiều.

Với nền tảng công nghệ thông tin sẵn có, khóa học là bước chuyển hướng quan trọng giúp tôi phát triển tư duy nghiệp vụ vững chắc và sẵn sàng theo đuổi lộ trình nghề nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Business Analysis tại Eximbank.

Xem chi tiết +
Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +

Professional Transfer Services in Batumi

Luxury Georgian Transfer Services – Tbilisi & Batumi

Airport Transfers in Georgia

Mục đích chính của phân tích dữ liệu là gì? Ứng dụng thực tế trong công việc

Bài tập phân tích dữ liệu trong kinh doanh cho người mới bắt đầu có đáp án

Dữ liệu thứ cấp là gì? phương pháp phân tích dữ liệu thứ cấp là gì?

Business Analyst thời đại AI: Cơ hội, thách thức và kỹ năng cần có để không bị thay thế

CÔNG TY CỔ PHẦN ĐÀO TẠO VÀ TƯ VẤN BAC